تحلیلی بر نقش بازارچه‌های مرزی در زیست‎پذیری نواحی روستایی (مورد شناسی: دهستان‎های خاوومیرآباد و دزلی در غرب استان کردستان)

دستیابی بهزیست‎پذیری و ارتقای قابلیت زندگی در نواحی روستایی در گرو اجرای برنامه‎های توسعه‏ای با تکیه‌بر توانمندی‎های بومی و محیطی است تا بتواند برای تعالی روستاییان، محیط روستایی را به محیطی جذاب و مطلوب برای زندگی تبدیل کند. در این راستا، در پژوهش حاضر به بررسی اثرات ایجاد بازارچه‏های مرزی به‌عنوان نهادهای اقتصادی که به‌منظور بهره‎گیری از پتانسیل تجارت نواحی مرزی تاسیس می‎شوند، بر روی ارتقای سطح قابلیت زیست‎پذیری نواحی روستایی مرزی دهستان‏های خاوومیرآباد و دزلیواقع‌دراستان کردستان پرداخته می‎شود. این پژوهشِ توصیفی تحلیلی، به‌منظور مقایسۀ وضعیت زیست‎پذیری محیط‌‎های روستایی در دو دورۀ قبل و بعد از تاسیس بازارچه‏های مرزی انجام گرفته‎است و داده‎های آن از منابع اسنادی و میدانی مبتنی‌بر مصاحبه، مشاهده و توزیع پرسشنامه در میان 260 نفر از سرپرستان خانوار روستاهای نمونه که از‌طریق فرمول کوکران از حجم جامعه به میزان 4032 خانوار تعیین شدند، حاصل آمده‎است. تجزیه‌و‌تحلیل داده‎های گردآوری‌شده ازطریق آزمون‎های آمار استنباطی (تی‎دو نمونه‎ای، تحلیل مسیر و رتبه‎ای فریدمن) حاکی از این واقعیت است که بازارچه‎های مرزی تاسیس‌شده موجب ارتقای سطح قابلیت زیست‎پذیری روستاهای مورد مطالعه نسبت‌به دورۀ قبل از تاسیس شده‎اند و از سویی دیگر نیز در میان ابعاد چهارگانۀ زیست‎پذیری (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و محیطی)، این بُعد اقتصادی است که بیشترین تاثیر را در افزایش فضای زیست‎پذیر روستاها داشته است. همچنین شاخص بهبود وضعیت مساکن روستایی، ارزش زمین‎های روستا و افزایش درآمد روستاییان نیز دارای بیشترین اثرپذیری و بهبود وضعیت به‌دنبال تاسیس بازارچه‏های مرزی و فعالیت مردم محلی در آن‌ها هستند.