امکان‌‌‌‌‌سنجی گسترش فیزیکی شهر سراب در ارتباط با عوامل طبیعی

امروزه روند نابسامان گسترش شهر و شهرنشینی در ارتباط با رشد روزافزون جمعیت، شرایط ناگوار و نامطلوبی را برای محیط زیست به‌وجود آورده است؛ از‌این‌رو برنامه‌‌ریزان و مدیران حرفه‌ای شهری در استقرار و توسعۀ شهرها توجه ویژه‌‌ای به حفظ تعادل زیست‌‌محیطی مناطق درون‌‌شهری و برون‌‌شهری پیدا کرده و سعی در به حداقل رساندن زیان‌‌های محیطی ناشی‌از گسترش فیزیکی شهرها دارند. بدیهی است گام نخست در رسیدن به این هدف، شناخت صحیح امکانات و قابلیت‌‌هایی است که محیط طبیعی برای برپایی و توسعۀ آتی شهر به مناطق پیرامونی خود فراهم ساخته است. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی امکانات مساعد و نامساعد محیط طبیعی برای گسترش فیزیکی شهر سراب انجام شد. متغیّرهای انتخابی شاملِ ارتفاع، شیب، لیتولوژی، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، خاک و عمق آب‌‌های زیرزمینی بود که داده‌‌های آن‌ها از‌طریق منابع مختلف کتابخانه‌‌ای فراهم شد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی بوده و از مدل تصمیم‌‌گیری چندمعیارۀ فازی به‌منظور تعیین پهنه‌‌های مساعد یا نامساعد برای گسترش فیزیکی شهر کمک گرفته شد. در این راستا آماده‌‌سازی، مدیریت و تجزیه‌وتحلیل داده‌‌ها و اطلاعات در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) انجام پذیرفت. نتایج به‌دست آمده از تحلیل هم‌‌پوشانی بر مبنای عملگر فازی گامای 0.9 در قالب نقشۀ نهایی تناسب اراضی نشان داد که اختلاف کمی به‌لحاظ درصد مساحت بین پهنه‌‌های مناسب (%38) و نامناسب (42%) برای گسترش فیزیکی شهر سراب وجود دارد. در این میان اگرچه شهر سراب از سمت جنوب با تنگناهای عمده‌‌ای به‌لحاظ شرایط طبیعی برای گسترش فیزیکی خود مواجه است، اما از جهات شرق، غرب و به‌‌ویژه شمال شرایط مناسبی برای گسترش دارد. در این راستا با درنظر گرفتن اوضاع طبیعی منطقۀ مورد مطالعه، توجه ویژه به منابع‌‌ آب‌‌های سطحی و زیرزمینی آن ضروری به‌نظر می‌رسد.