ارزیابی نحوۀ تاثیر بازارچۀ مرزی بر روند توسعۀ کالبدی شهر مورد شناسی: بازارچۀ مرزی یزدان در شهر حاجی‌آباد

امروزه، توسعۀ ‌کالبدی شهرها یکی از مباحث اساسی شهرهای کشورهای در حال توسعه به‌ویژه ایران است. این موضوع در شهرهای مرزی به‌دلیل دور بودن از شهرهای مرکزی و مرزی بودن آنها، نظر به ممانعت از مهاجرت مردم، اهمیت بیشتری می‌یابد. یکی از زمینه‌های مهم توسعۀ کالبدی این شهرها، ظرفیت‌سازی اقتصادی در آنهاست که با توجه به پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های شهری می‌تواند صورت پذیرد. بر این اساس، توسعۀ فعالیت‌های اقتصادی و احداث بازارچه‌های مرزی به‌عنوان یک محرک مهم می‌تواند در توسعۀ کالبدی این شهرها نقش بسزایی ایفا کند. در این تحقیق، به‌منظور بررسی میزان تاثیر بازارچۀ مرزی یزدان بر توسعۀ‌ کالبدی شهر حاجی‌آباد، از مطالعات میدانی، مشاهده، مصاحبه و تصاویر ماهواره‌ای tm و etm+مورخ 1989، 2001، 2006 و تصویر google earth سال 2013 استفاده شده است. نقشه‌های روند توسعۀ کالبدی این شهر با استفاده از نرم‌افزارهای envi وarcgis  با در نظر گرفتن بافت مسکونی منطقه، از طریق پردازش تصاویر و تفسیر بصری تهیه گردید؛ سپس با استفاده از تحلیل‌های آماری t تک‌نمونه‌ای و مربع کای در نرم‌افزار spss،نحوۀ تاثیر بازارچۀ یزدان بر توسعۀ کالبدی این شهر به‌ترتیب از دو منظر کارشناسان و مسئولان و کسبه و بازاریان، تحلیل و بررسی شده است. نتایج به‌دست ‌آمده از آزمون t تک نمونه‌ای و مربع‌کای نشان می‌دهد که تاسیس این بازارچۀ مرزی بر توسعۀ کالبدی شهر با سطح اطمینان 95 و 99 درصد به‌ترتیب، تاثیر مثبت داشته است. نقشه‌های روند توسعۀ کالبدی شهر نیز موید توسعۀ بیشتر شهر در مجاورت جاده و به سمت شرق، بازارچۀ مرزی یزدان نسبت به سایر جهات شهر هستند؛ بنابراین، با سرمایه‌گذاری بیشتر در مناطق مرزی نظیر شهر حاجی‌آباد، می‌توان بر چالش‌ها و مشکلات اصلی این مناطق غلبه کرد. از طرفی، رونق اقتصادی بازارچۀ مرزی یزدان می‌تواند بر توسعۀ کالبدی این شهر و جلوگیری از مهاجرت به شهرهای مرکزی کمک کند.