ارزیابی توانمندی‌های ژئومورفوتوریسمی لندفرم‌ها براساس روش پرالونگ مورد شناسی: استان زنجان

گردشگری صنعتی درآمدزا و با صرفه اقتصادی بسیار مناسب است که نقش و جایگاه ویژه‌ای در توسعۀ مناطق جغرافیایی دارد و امروزه با ایجاد تبادلات فرهنگی و اجتماعی میان ملل مختلف به‌خاطر فقدان آلودگی‌های زیست‌محیطی، بسیار مورد توجه قرار گرفته است.  تجربیات نظری و اجرایی متعددی در سطح دنیا برای مطالعه، بررسی، برنامه‌ریزی و مدیریت مناطق گردشگری وجود دارد که همگام با پیشرفت‌های فناوری روند صعودی دارند. جاذبه‌های طبیعی هر کشور در جذب گردشگری نقش بسزایی دارند. در این پژوهش، لندفرم‌های ژئومورفولوژیکی نمونۀ گردشگری استان زنجان شناسایی شده و وضعیت توانمندی‌های ژئومورفورتوریسمی آنها مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای ارزیابی لندفرم‌های منطقه از نقشه‌های زمین‌شناسی، توپوگرافی و دادههای میدانی استفاده شده و میزان قابلیت‌های ژئومورفوتوریسمی لندفرم‌ها بر‌اساس روش پرالونگ مورد ارزیابی قرار گرفت. بر این اساس، لندفرم غار کتله‌خور با کسب امتیاز 0.73 میانگین عیار گردشگری و کسب امتیاز 0.63 میانگین ارزش بهره‌وری به‌دلیل داشتن تزئینات آهکی؛ همچون استالاگتیت و استالاگمیت و اشکال خاصی که در نتیجۀ فرایند رسوب‌گذاری یا فرسایش آبی درون آن، بیشترین پتانسیل جذب توریسم و گردشگری را به خود اختصاص داده و غار خرمنه‌سر در جایگاه دوم قرار دارد. همچنین، پدیده‌های فرسایشی دودکش‌جن در منطقۀ ماهنشان نیز با کسب امتیاز 0.30 میانگین عیار گردشگری و کسب امتیاز 0.48 میانگین ارزش بهره‌وری رتبۀ سوم را به خود اختصاص داده است. با توجه به یافته‌های پژوهش جهت توسعۀ گردشگری و توسعۀ پایدار این صنعت بزرگ در محدودۀ مطالعاتی مورد‌نظر، بایستی با ایجاد آگاهی در مردم برای حفاظت جاذبه‌های ژئوتوریستی که سبب می‌شود آلودگی و فرسایش و آسیب‌رسانی به منطقه به حداقل برسد و با استفاده از سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی و دولتی در تاسیس زیرساخت‌ها در جهت گسترش ژئوتوریسم در منطقه، گام برداشت و در سایۀ برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح و اصولی بتوان این پدیده‌های ژئومورفیک را به‌عنوان یکی از قطب‌های مهم گردشگری استان زنجان و حتی ایران در دنیا مطرح کرد.

Assessment of Geo –Morpho Tourism Landform Capabilities with Prolong MethodCase Study: Zanjan Province

A kind of industrial tourism is profitable and  appropriate from economical  view that has a special position and role in the development of gepgraphical areas and by creatin of the cultural and social interactions and exchanges among different nations, due to lack of environmental pollutions is very important. Today, numerous theorical and functional experiences in the world for the study, review , planning and management of tourism areas which have an upward trend in line with the technology advances.  Natural potentials of each country has a great role in tourism attraction. In this study, the geomorphologic landforms of tourism sample of Zanjan province have been identified and their geomorphotouristic capabilities have been evaluated. Regional geology maps, topographic maps and field data were used for evaluating the landforms of the area and the amount of  Landforms' geomororphotouristic capabilities have been evaluated based on prolong method.  According to landforms, Katalekhor cave landform  with 0.73 point of average tourism grade and obtainment of 0.63 of the  average productivity value and due to having limestone ornamentations such as  stalactites and stalagmite and special shapes as a result of sedimentation or water erosion inside it, has dedicated the most amount of tourist attraction potential and Kharmanhe Sar cave is placed at the second place. Also the erosion phenomenon of Jen Doodkesh in Mahneshan area, by obtaining 0.30 of the average tourist grade and 0.48 of mean of productivity value has dedicated itself the third rank.With respect to the findings of the study for tourism development and sustainable development of this large industry in the  considered study area, through informing people for protection of geo tourism attractions which causes the pollution, erosion and damages of the  area to be minimized and also through using the investment of private and the state parties in the establishment of infrastructures, it is possible to take steps for development of geotourism in the area, and also in the light of proper and correct management and planning, such geomorphologic phenomenon can be indicated as one of the main important centers of tourism of Zanjan province and even in Iran and in the world.