ارزیابی کارایی انرژی و تحلیل اقتصادی تولید پیاز (Allium Cepa L.) در استان خراسان رضوی

افزایش کارایی انرژی و استفاده از منابع انرژی قابل تجدید در سیستم‌های کشاورزی فشرده رایج وابستگی به منابع سوخت فسیلی را کاهش می‌دهد. هدف از این مطالعه، تعیین میزان انرژی ورودی و خروجی در تولید محصول پیاز و انجام آنالیزهای اقتصادی در استان خراسان رضوی بود. به‌منظور دست‌یابی به این هدف، پرسش‌نامه‌هایی طراحی شد و به روش نمونه‌گیری تصادفی 55 پیازکار در این استان انتخاب شدند. پرسش‌ها به‌صورت چهره به چهره در ماه‌های اردیبهشت وخرداد 1390 جمع‌آوری شد‌. نتایج نشان داد که کل انرژی ورودی برای تولید پیاز در استان خراسان رضوی 98479 مگاژول بر هکتار بود. حدود 9/50% از این انرژی مربوط به الکتریسیته و 7/14% آن مربوط به کود نیتروژن بود. میانگین عملکرد پیاز در مزارع تحت آبیاری، 73227 کیلوگرم بر هکتار به‌دست آمد. انرژی خالص و بهره‌وری انرژی به‌ترتیب 18684 مگاژول بر هکتار و 74/0 کیلوگرم بر مگاژول، و نسبت انرژی خروجی به انرژی ورودی 19/1 بود. نسبت انرژی خروجی به ورودی پایین در این سیستم نشان می‌دهد که استفاده فشرده از منابع در تولید پیاز با افزایش در تولید نهایی همسو نمی‌باشد. 7/22 درصد از کل انرژی ورودی، انرژی قابل تجدید (نیروی انسانی، کود دامی، آب آبیاری و بذر مصرفی) و 3/77 درصد آن، انرژی غیرقابل تجدید (ماشین‌آلات، سوخت گازوئیل، کودهای شیمیایی، سموم و الکتریسیته) بود. آنالیز هزینه‌ها نشان داد که کل هزینه‌های تولید برای یک هکتار تولید پیاز، 79262908 ریال بود. نسبت فایده به هزینه در این سیستم، 65/1 به‌دست آمد. بنابراین اگرچه تولید پیاز در استان خراسان رضوی کارایی انرژی پایینی دارد اما از نظر اقتصادی دارای سود قابل قبولی است.