پیش‌بینی رشد مکانی و توسعه پراکنده شهر ساری با به‌کارگیری مدل سلول‌های خودکار- مارکوف و شاخص آنتروپی شانون

امروزه شهرها با نرخ رشد بسیار بالا در حال توسعه و گسترش می‌باشند. این مساله مدیریت رشد شهرها را به یکی از مهم‌ترین چالش-های قرن 21 تبدیل کرده است. در این بین، تهیه اطلاعات مکانی- زمانی مرتبط با الگو و میزان رشد شهرها برای درک بهتر فرآیند رشد شهری و اخذ سیاست‌های مدیریتی بسیار حایز اهمیت است. پژوهش حاضر نیز در این راستا به بررسی روند گسترش و میزان توسعه پراکنده شهر ساری پرداخته است. بدین منظور در ابتدا نقشه‌های کاربری/ پوشش سرزمین شهر ساری با پردازش تصاویر چندزمانه ماهواره لندست در سال‌های 1371، 1381 و 1389 تهیه گردید. هم‌چنین با تلفیق روش ارزیابی چندمعیاره و مدل سلول‌های خودکار- مارکوف، رشد این شهر در سال 1389 با شاخص کاپای کلی 80/83 درصد و roc برابر با 69/0 پیش‌بینی شد. سپس این مدل برای شبیه‌سازی رشد شهر در سال‌های 1400 و 1410 اجرا گردید. پس از تکمیل دوره مورد مطالعه، روند گسترش افقی شهر ساری با استفاده از شاخص آنتروپی شانون و نیز مساحت کاربری سکونتگاهی به ازای هر فرد مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج حاصل از آشکارسازی و شبیه‌سازی تغییرات شهر ساری، وسعت کاربری مسکونی این شهر از سال 1371 همسو با رشد جمعیت افزایش یافته و به گسترش خود تا سال 1410 و عبور از مرز 2800 هکتار ادامه خواهد داد. هم‌چنین نتایج حاصل از مقادیر نسبی شاخص آنتروپی شانون نشان از افزایش میزان پراکندگی شهر ساری دارد. اگرچه شهر ساری هنوز به‌طور کامل با پدیده توسعه پراکنده شهری مواجه نشده است، اما عدم وجود موانع فیزیکی محدودکننده در پیرامون این شهر مساله مدیریت شهری را ملزم به اتخاذ رویکردی جامع در مدیریت بر محدوده شهر، کنترل گسترش افقی آن و جلوگیری از مشکلات محیط‌زیستی این پدیده در آینده خواهد کرد.