تاثیر زیست‌پناه‌های زنده و غیرزنده بر تنوع گونه‌ای برون‌زدگی‌های آهکی در شیب بارندگی

زیست‌پناه‌ها، خرد زیستگاه‌هایی هستند که نیازمندی‌های شکست خواب، جوانه‌زنی و استقرار نهال را فراهم کرده و خطرات جانوران بذرخوار و گیاهخوار، عوامل بیماری‌زا و رقابت را کاهش می‌دهند. زیست‌پناه‌های زنده (گیاهان پرستار) و غیرزنده در رخنمون‌های سنگی شناسایی و تاثیر این زیست‌پناه‌ها بر تنوع‌گونه‌ای در شش سایت در امتداد گرادیان بارندگیدر شمال ایران بررسی شد. چهار گونه گیاهی غالب به‌عنوان زیست‌پناه زنده و دو زیست‌پناه غیر‌زنده (شکاف و تخته‌سنگ) در نظر گرفته شد و در هر سایت 10 ترانسکت 10 متری مستقر شد. در امتداد هر ترانسکت‌، فراوانی و درصد تاج‌پوشش گیاهان، خصوصیات خاک و خرداقلیم در زیست پناه‌ها و فضای باز مجاور آن یادداشت گردید و تنوع و غنای گونه‌ای و یکنواختی آن‌ها محاسبه شد. نتایج نشان داد بارندگی تاثیر معنی‌داری بر تنوع گونه‌ای در زیست پناه‌های غیرزنده زنده دارد. میزان غنا و یکنواختی در همه زیست پناه‌ها افزایش، تنوع گونه‌ای در زیست پناه زنده افزایش و در زیست پناه غیرزنده کاهش یافت. مقدار نیتروژن، کربن آلی، پتاسیم و رس در زیر اشکوب گیاهان پرستار نسبت به فضای باز مجاور بیشتر بود. نتایج این پژوهش نشان‌دهنده اهمیت بسیار زیاد زیست پناه‌ها در حفظ تنوع گونه‌های گیاهی در شرایط سخت محیط‌های پرتنش نظیر برون‌زدگی‌های آهکی است.

the effect of living and non-living safe sites on the species diversity of limestone outcrops in the rainfall gradient

safe sites are microhabitats that provide the basic requirements for seed dormancy breaking, germination, and seedling establishment. they reduce threats from seed predators, herbivores, pests, and competitors. we identified and assessed living and non-living safe sites in the rocky outcrops and their effects on species diversity at six sites along a rainfall gradient in the north of iran. four dominant plant species were considered as living safe sites, but crevices and rocks were attributed as the non-living safe sites. ten transects of 10 meters long were established at each site, along the rainfall gradient. plant abundance and canopy cover were measured for all species along the transects. soil physiochemical properties, moisture and temperature were recorded at the safe sites along the transects and their adjacent open areas. rainfall had a significant effect on species diversity in non-living and living safe sites. abundance and evenness increased in all safe sites; diversity indices increased in living safe sites and decreased in non-living safe sites. soil nitrogen, carbon, potassium, and clay were significantly higher under the nurse shrubs. results of this research indicate the crucial role of safe sites in maintaining the diversity of plant species under the harsh conditions of stressful environments on the limestone outcrops.