تغییرات مکانی-زمانی اختلال پوشش گیاهی طبیعی در حوضه اهل ایمان، استان اردبیل

تحقیق حاضر با هدف ارزیابی تغییرات مکانیزمانی وضعیت اختلال در پوشش گیاهی طبیعی حوضه اهل ایمان واقع در استان اردبیل برنامه‌ریزی شده است. بدین منظور، ابتدا نقشه کاربری اراضی سه سال 2000، 2010 و 2020 از تصاویر ماهواره لندست استخراج شد. سپس هفت سنجه سیمای سرزمین (تراکم لکه، تراکم حاشیه، شاخص تکه‌شدگی، فاصله اقلیدسی نزدیک‌ترین همسایه، شاخص سرایت، نسبت محیط به مساحت و غنای لکه)، شاخص پوشش گیاهی تفاضلی نرمال شده (normalized difference vegetation index, ndvi) و تراکم جاده محاسبه شد. در نهایت شاخص اختلال (disturbance index, di) از طریق مجموع حاصل‌ضرب مقادیر معیارها در وزن آن‌ها در 11 زیرحوضه محاسبه شد. شاخص اختلال (di) در پنج طبقه خیلی کم (87–0)، کم (163–88)، متوسط (239–164)، زیاد (315-240) و خیلی زیاد (316<) طبقه‌بندی شد. بر اساس نتایج مشخص شد که از نظر کلی حوضه در سال‌های 2000، 2010 و 2020 به‌ترتیب دارای di برابر با 177/77، 95/17 و 135/07 بوده که ‌به‌ترتیب نشان‌دهنده وضعیت اختلال متوسط، کم و کم است. همان‌گونه که مشاهده می‌شود بین سه سال مورد بررسی، از نظر وضعیت اختلال تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. هم‌چنین، به‌طور کلی در بخش‌های شرق و شمال حوضه وضعیت بدتری از اختلال نسبت به بخش‌های جنوبی و مرکزی مشاهده شد. 

spatio-temporal changes of natural vegetation disturbance in the ahle iman watershed, ardabil province

the present study aimed to assess the spatiotemporal changes in the natural vegetation cover of ahl iman watershed, ardabil province. for this purpose, land use maps of the three years (2000, 2010, and 2020) were extracted from landsat satellite images. then, seven landscape metrics (patch density, edge density, patch richness, splitting index, contagion index, euclidean nearest neighbor distance, and mean perimeter–area ratio), normalized differential vegetation index (ndvi), and road density were calculated. finally, the disturbance index (di) was calculated by the sum of the values of the criteria multiplied by their weight in the 11 subwatersheds. the disturbance index (di) was classified into very low (087), low (88163), medium (164239), high (240315), and very high (>316) categories. results showed di of 177.77, 95.17, and 135.07 for the three studied years (2000, 2010, and 2020), representing a moderate, low, and low disturbance respectively. there was no significant difference between the three years in terms of disturbance. further, the eastern and northern parts had higher disturbance indices compared to the southern and central parts of the watershed.