مقایسه خوش‌خوراکی چند گونه مرتعی برای چرای گوسفند (مطالعه موردی: مراتع روستای ده‌شیخ در استان کهگیلویه و بویراحمد)

آگاهی از خوش خوراکی گونه‌های گیاهی در برآورد تولید علوفه قابل‌ دسترس دام در هر رویشگاه مرتعی امری ضروری است. در این تحقیق از روش زمان‌سنجی با هدف تعیین خوش خوراکی سه گونه چند‌ساله gundelia tournefortii، bromus tomentellus و hordeum bulbosum و دو گونه یک‌ساله aegilops triuncialis و taeniatherum crinitum در مراتع روستای ده‌شیخ در استان کهگیلویه و بویراحمد استفاده شد، به این صورت که از چرای دو راس گوسفند از گیاهان مختلف (بعد از یک ساعت چرای عادی با هدف حذف اثر گرسنگی دام) زمان‌سنجی به عمل آمد و مدت‌زمان چرای دام از هر گونه گیاهی مشخص شده و با توجه به ‌کل زمان چرا، درصد خوشخوراکی هر گونه تعیین شد. نتایج این تحقیق نشان داد گونه‌های مورد مطالعه در زمان‌های مختلف در طول روز دارای خوش خوراکی یکسانی برای گوسفند هستند. همچنین نتایج نشان داد در مرحله رشد رویشی و گلدهی، گونه hordeum bulbosum به ترتیب با 24/01 و 29/70 درصد و در مرحله بذردهی نیز گونه‌ bromus tomentellus با 22/44 درصد، دارای بیشترین خوش خوراکی بودند؛ بنابراین می‌توان سیستم چرا برای این مرتع را طوری اعمال کرد که هر تیپ گیاهی زمانی مورد چرا واقع شود که در آن مرحله از رشد، گونه‌های تشکیل‌دهنده آن تیپ، بیشترین خوش خوراکی را برای گوسفند داشته باشند. با اعمال چنین سیستم چرایی، از یک‌طرف عملکرد دام افزایش پیدا می‌کند و از طرف دیگر دام با عدم نیاز به لگدکوبی گونه‌ها برای پیدا کردن گونه خوش خوراک، باعث از بین رفتن سایر گونه‌ها نمی شود.

Comparing the Palatability of Some Plant Species for Sheep Grazing (Case Study: Rangelands of Deh- Shiekh in Kohkiloyeh and Boyer Ahmad Province)

Awareness of rangelands plants palatability is required for estimating available forage to animals in all plant communities. In this research recording method was used to determine species palatability in rangelands of Deh Shiekh in Kohkiloyeh and Boyer Ahmad Province. Three perennial species including Gundelia tournefortii, Bromus tomentellus, Hordeum bulbosum and two annual species of Agelups triancialis and Treniatherum crinitum were selected. Livestock grazing from different plants was recorded and the time was measured. After one hour, normal grazing was performed and the duration of livestock grazing on each species was determined. Based on the duration of grazing on each species, palatability percentage of each species was estimated. Results showed that the studied species had similar palatability for sheep at different time of the day. Among the species, during vegetative and flowering stages, Hordeum bulbosum showed the highest palatability with an amount of 24.01 and 29.70 percent respectively. Bromus tomentellus showed the highest palatability in seed maturity period (22.44%). Thus, it is possible to control the grazing system to graze each plant type at one stage of growth with the highest palatability. Using this kind of grazing system increases livestock performance, decreases soil compaction and helps to conserve rangeland plants.