مقایسه زی‌توده و اندوخته کربن روی زمینی، لاش‌ریزه و خاک در توده‌های جنگلی سالم و دچار زوال بلوط ایرانی (.quercus brantii lindl) در استان چهارمحال‌وبختیاری

در اکوسیستم‌های جنگلی، تولید جنگل، ذخیره و جریان کربن بر مبنای اندازه‌گیری‌های زی‌توده محاسبه می‌شوند. این پژوهش با هدف مقایسه زی‌توده و اندوخته کربن روی زمینی، لاش ریزه و خاک در توده‌های جنگلی سالم و دچار زوال بلوط ایرانی در استان چهارمحال وبختیاری انجام شد. ابتدا چهار قطعه ‌نمونه یک هکتاری در مناطق شاخص متاثر از پدیده زوال بلوط و مناطق سالم انتخاب شد. سپس اطلاعات کمی تمام درختان موجود اندازه‌گیری شد. برای محاسبه زی‌توده و اندوخته کربن روی ‌زمینی از معادلات آلومتری موجود استفاده شد. در هر قطعه ‌نمونه، 10 قاب نیم مترمربعی انداخته و تمام لاش‌ریزه‌های موجود در آنها جمع‌آوری و وزن تر، خشک و کربن نمونه‌ها اندازه‌گیری شد. برای اندازه‌گیری کربن آلی خاک، در هر قطعه ‌نمونه، 5 نمونه خاک برداشت شد. نتایج نشان داد میانگین زی‌توده روی‌ زمینی در قطعه ‌نمونه‌های شاهد 31/4 و در قطعات متاثر از پدیده زوال 15/8 تن در هکتار است. میانگین اندوخته کربن روی ‌زمینی در قطعات شاهد و دچار زوال به‌ترتیب 15/1 و 7/7 تن در هکتار به‌دست آمد. مقدار اندوخته کربن لاش‌ریزه در قطعات شاهد 1584/1 و در قطعات دچار زوال 1148/6 کیلوگرم در هکتار بود. مقدار اندوخته کربن، نیتروژن، فسفر و درصد رطوبت خاک، تفاوت معنی‌داری را بین قطعات نمونه شاهد و دچار زوال نشان داد. نتایج این تحقیق حاکی از تغییرات قابل توجه زی‌توده و اندوخته کربن روی ‌زمینی و خاک در توده‌های جنگلی دچار زوال است که در بلند مدت خسارات جبران ناپذیری را به اکوسیستم جنگلی غرب کشور وارد خواهد ساخت. این موضوع لزوم توجه مدیران و تصمیم‌سازان منابع طبیعی کشور را به ارائه راهکارهای مدیریتی برای کنترل و مبارزه با این پدیده گوشزد می‌کند.

Comparison of Biomass and Carbon Stock on Above ground, Litter and Soil Between Healthy and declined Stands of Brant's Oak in Chaharmahal and Bakhtiari Province

In forest ecosystems, forest production, storage and carbon flow are calculated based on biomass measurements. The aim of this study was to compare the biomass and carbon stock of the aboveground, litter and soil in the oak decline and control plots in Chaharmahal and Bakhtiari province. Four onehectare sample plots were selected in the healthy (control) and declined stands of oak. Then quantitative information of all trees were measured. Allometric equations were used to calculate the aboveground biomass and carbon stock. Ten microplots were established in each sample plot and all litters were collected. Wet and dry weights and carbon content of the litter samples were measured. To measure soil organic carbon, five soil samples were taken in each sample plot. The results showed that aboveground biomass in the control and decline sample plots were 31.4 and 15.8 tons/hectare respectively. Also, the average of the aboveground carbon stock in the control and decline plots were 15.1 and 7.7 tons/hectare, respectively. The mean of litter carbon in the control plots was 1584.1 kg/ha and in the decline plots was 1148.6 kg/ha. The amount of carbon, nitrogen, phosphorus and soil moisture content showed a significant difference between the control and decline plots. The results of this study indicated significant changes in biomass, carbon stock and soil in declined stands of oak which may cause irreparable damage to the Zagros forest ecosystem, in the long term. This issue highlights the need for the attention of managers and decision makers of natural resources, regarding the provision of management solutions to control this phenomenon.