ارزیابی و برنامه‌ریزی فضایی پیوستگی بوم شناختی سیمای سرزمیندر راستای مدیریت تنوع زیستی (منطقه مورد مطالعه: استان قزوین)

گسستگی زیستگاه‌ها و سامانه‌های زیستی و به‌دنبال آن افول پیوستگی بوم‌شناختی سیمای سرزمین، از دلایل اصلی نابودی تنوع زیستی به حساب می‌آیند که جریان ماده، انرژی و اطلاعات را در مقیاس سیمای سرزمین مختل کرده است. نظر به اهمیت این موضوع، هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی پیوستگی بوم‌شناختی و برنامه‌ریزی فضایی سیمای سرزمین استان قزوین در جهت احیا و حفاظت از گذرگاه‌های جریان ماده، انرژی و اطلاعات با رویکرد بوم‌شناسی سیمای سرزمین است. بدین منظور با استفاده از نقشه کاربری و پوشش اراضی، نواحی دارای عملکرد بوم‌شناختی شناسایی و شاخص‌های اثر مانع و پیوستگی بوم‌شناختی سیمای سرزمین با استفاده از مدل‌سازی ریاضی با الگوریتم مدل‌ساز در محیط gis پهنه‌بندی شد. سپس لکه های مستعد برای احیا و حفاظت به‌طور مکانی در سیمای سرزمین شناسایی شد. نتایج این تحقیق نشان داد که 90 درصد از مساحت استان دارای عملکرد بوم‌شناختی و 10 درصد از آن فاقد عملکرد بوم‌شناختی است. 3 درصد از نواحی فاقد عملکرد بوم‌شناختی به‌وسیله موانع انسان ساخت مانند ایجاد شبکه جاده‌ای، رشد شهرها و توسعه صنایع، و 7 درصد نیز تحت تاثیر عارضه‌های انسان ساخت، عملکرد بوم‌شناختی خود را از دست داده‌اند. در این تحقیق به‌منظور برنامه‌ریزی فضایی، چهار گذرگاه برای جریانات ماده، انرژی و اطلاعات شناسایی شد. نتایج این تحقیق در برنامه‌های مدیریتی مناطق حفاظت شده و آمایش سرزمین و همچنین ارزیابی اثرات توسعه و ارزیابی راهبردی محیط زیست قابل استفاده است.

Assessment and Spatial Planning of Landscape Ecological Connectivity for Biodiversity Management (Case Study: Qazvin Province)

Habitat and ecosystem fragmentation and, consequently, the loss of landscape connectivity are major causes of biodiversity destruction, leading to disruption of material, energy, and information flow at the landscape scale. Given the importance of this issue, the current study aimed to evaluate the ecological connectivity and spatial planning of Qazvin Province, in order to reestablish and protect material, energy, and information flow corridors, using a landscape ecology approach. With that in mind, land use/land cover map was used to identify ecologically functional areas and to map barrier effect and ecological connectivity indicies by mathematical modeling techniques using model builder algorithms in Geographic Information System (GIS). Appropriate patches were, then, spatially selected for restoration and conservation across the landscape. The results showed that 90% of the province has the ecological function, but 10% of the area lacks the function. Three percent of the area has lost its ecological function by physical barriers such as road networks and industrial and residential expantions, and 7% of the area lost its functionality due to anthropogenic effects. In this research, four corridors were identified for spatial planning. Results of this study can be used for management of protected areas and land use planning, as well as environmental impact assessment and envuronmental strategic assessment.