پایش کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و بررسی ارتباط آن با خشکسالی در حوضه دویرج استان ایلام

امروزه عوامل متعددی سبب شده تا بسیاری از حوضه‌های آبخیز در معرض تخریب شدید قرار گیرند و به‌دنبال آن تغییر در روند طبیعی اکوسیستم یک منطقه به‌وجود آید. هدف از این مطالعه پایش تغییرات کاربری اراضی و بررسی ارتباط آن با خشکسالی در حوضه آبخیز دویرج استان ایلام بود. از تصاویر ماهواره لندست مربوط به سال‌های 1374، 1384 و 1393 برای پایش تغییرات کاربری اراضی و از شاخص خشکسالی بارش استاندارد spi برای تعیین دوره‌های خشک و تر استفاده شد. نتایج نشان داد که طی بیست سال گذشته تخریب اراضی جنگلی و مرتعی همواره وجود داشته اما در دوره دوم 1393- 1384 نسبت به دوره اول 1384- 1374 شدت تخریب و تبدیل اراضی کمتر بود. به‌طور کلی در دو دهه اخیر حدود یک چهارم از اراضی جنگلی و بیش از نیمی از اراضی مرتعی به کاربری‌های دیگر و اراضی بایر تبدیل شده‌اند. همچنین وضعیت خشکسالی در سال 1374 به ‌صورت ترسالی بسیار شدید شناسایی شد درحالی که در سال‌های 1384 و 1393 به‌سمت وضعیت‌های نرمال و نزدیک به نرمال سوق پیدا کرده است. لذا در دوره اول علاوه‌ بر عوامل انسانی عوامل اقلیمی نیز روی تغییرات و تخریب کاربری‌های جنگلی و مرتعی نقش داشته است.

Land Use Monitoring using Satellite Imagery and Its Relationship with Drought in the Doiraj Watershed of Eilam Province

Today, there are many factors affecting watersheds, consequently changing natural ecosystems succession. The aim of this study was to investigate the effect of drought events on land use changes at Doiraj Watershed of Ilam Province from 1996 to 2015. For this purpose, Landsat satellite images were used for land use change monitoring and Standardized Precipitation Index (SPI) was applied for drought characterization. The results showed that during the two last decades, the forest and rangeland have been continuously destroyed. However, in the first period (19962006), land use changes and land degradation have been more intensive than the second period (20062015). Generally, in the past twenty years, about a quarter of the forest land and more than half of the rangeland had been destroyed or changed to become other land uses. Drought monitoring results also showed an extremely wet condition in 1996 and normal and near normal conditions for 2006 and 2015. Therefore, we can conclude that in the first period, in addition to human activities, changes in drought condition as a climatic factor could affected land use change and land degradation.