اندازه بهینه واحدهای مرتعداری برای بهره‌برداری پایدار مراتع حوزه رودخانه مرغای ایذه

به‌منظور تعیین اندازه بهینه واحدهای مرتعداری، طرح‌های مرتعداری حوزه مرغا در دهستان‌های هلایجان و مرغا در شهرستان ایذه انتخاب گردید و محدوده مراتع پس از تفکیک مرز مستثنیات قانونی شامل اراضی کشاورزی و مستحدثات روستاها، به‌عنوان مبنا مدنظر قرار گرفت. در این تحقیق از سه معیار اکولوژیک، اقتصادی و اجتماعی و زیرمعیارهای مربوطه استفاده شد. برای بررسی اثرات اکولوژیک، اطلاعات طرح‌های مرتعداری مانند گرایش، ظرفیت و تولید تیپ‌ها استخراج گردید. برای بررسی عوامل اقتصادی اجتماعی از 62 عدد پرسشنامه استفاده شد. همچنین با کمک پرسشنامه و اطلاعات مرکز آمار ایران هزینه‌های مصرفی خانوارها مشخص شد. خط فقر نسبی در دو حالت بدون درنظر گرفتن و با درنظر گرفتن هزینه‌ها و درآمدهای خارج از مرتع محاسبه شد. در حالت اول برای رسیدن به خط فقر نسبی به 146 واحد دامی گوسفند یا 186 واحد دامی بز و یا گله ترکیبی شامل 62 گوسفند و 106 واحد دامی بز نیاز خواهد بود. در حالت دوم تعداد 140 واحد دامی گوسفند یا 178 واحد دامی بز و در صورت داشتن گله مخلوط گوسفند و بز نسبت دام به ترتیب 70 به 89 واحد دامی خواهد بود. این یافته‌ها می‌تواند در سیاست‌گذاری طرح‌های مرتعداری در مناطق مشابه به‌کار رود.

Optimum Size of Range Management Units for Sustainable Utilization of the River Basin Rangeland in Margha, Izeh

In order to determine optimum size of rangeland properties, range management units within Margha River area, Izeh, were selected and rangeland parts were separated from other types of land use as the study area. Different ecological and socioeconomic criteria were used for calculations. Ecological criteria were adopted from range management plans, including forage production, grazing capacity and rangeland condition and trend. Socioeconomic criteria were studied conducting a questionnairebased survey by 62 questionnaires. Also some data about consumptive costs of households were obtained from the data center of Iran Statistics Center. Relative poverty line was calculated in two situations with /without considering the costs and revenues outside the rangeland. Ignoring the costs and incomes related to nonrangeland sources resulted in the optimal size of utilization units to be 146 animal units of sheep or 186 animal units of goats or 62 and 106 animal units of sheep and goats, respectively. Considering all the costs and incomes resulted in the optimal units to be 140 animal units of sheep or 178 goats or 70 and 89 animal units of sheep and goats, respectively. These results could be utilized for range management plans and policies within similar areas.