سنجش و ارزیابی میزان پای‌داری محله‌‌ای در بافت تاریخی شهر یزد

امروزه، اهمیت حل مسایل شهری از کوچک‌‌ترین واحد، یعنی محله بر برنامه‌‌ریزان آشکار شده است. پای‌داری و حرکت به‌سمت توسعه پای‌دار‌‌ چندین دهه است که مورد توجه قرار گرفته و محله پای‌دار زیربنای توسعه پای‌دار‌‌ شهری معرفی شده است. محله پای‌دار درصدد متناسب کردن ساختار خود با نیازهای امروزی ساکنان و رویکردی دوباره به مولفه‌‌های ازدست‌رفته دوره‌‌های پیشین است؛ آن‌چنان که محلات تاریخی متناسب با نیازهای ساکنان خود شکل می‌‌گرفتند و پاسخ‌گوی اکثر نیازهای آنان بودند. پژوهش حاضر با هدف سنجش و ارزیابی شاخص‌‌های پای‌داری در مقیاس محله انجام شده و در راستای پای‌داری محله‌‌ای، با تعریف عملیاتی این شاخص‌‌ها، درپی دست‌یابی به میزان پای‌داری در محله‌‌های بافت تاریخی است. این پژوهش از نظر هدف از نوع کاربردی- توسعه‌‌ای و از نظر روش از نوع توصیفی- تحلیلی است. برای نیل به هدف ذکرشده، با استفاده از منطق فازی به سنجش میزان پای‌داری محلات اقدام شده است. نتایج گویای این است که محلات بافت تاریخی از نظر میزان پای‌داری در شرایط مساعدی به‌سر نمی‌‌برند و در وضعیت پای‌داری ضعیف و کمتر از متوسط هستند. از میان محلات نه‌گانه تاریخی شهر یزد، محله گودال مصلی با ارزش 474/0 در مقایسه با سایر محلات در شرایط بهتری قرار دارد. رتبه‌‌های بعدی به محلات شیخداد، فهادان، شش بادگیری، پشت باغ، گازارگاه، گنبد سبز، زرتشتی‌‌ها و درنهایت دولت‌آباد اختصاص دارد. بدیهی است که اوضاع کنونی مورد تایید رویکرد محلات پای‌دار و نیل به شهر پای‌دار نیست و تا دست‌یابی به آن راهی طولانی پیش روی مدیران شهری قرار دارد. بنابراین، التیام مسیله ناپای‌داری محلات بافت تاریخی با توجه به ارزش کهن آن باید در چهار بعد اقتصادی، زیست‌محیطی، فیزیکی کالبدی و اجتماعی- فرهنگی به‌صورت سیستماتیک، با تاکید بر بحث «عدالت» و با به‌کارگیری راه‌بردهای منطبق بر قوت‌ها و ضعف‌ها جهت ارتقای آن‌ها از اولویت برخوردار باشد.