مدل‌سازی مکانی هم‌جواری کاربری‌‌های ویژه از دیدگاه پدافند غیرعامل در کلان‌شهر اهواز

کلان‌شهر اهواز به‌واسطه موقعیت حساس و منحصر به‌فردی که در استراتژی انرژی و قلمروهای ژیواکونومیک، ژیوکالچر، موقعیت هیدروپولیتیک و ژیواستراتژیک ایران دارد، از دیدگاه مطالعات پدافند غیرعامل شهری دارای موقعیت راه‌بردی برای جمهوری اسلامی ایران است. ازاین‌رو، الگوی بهینه استقرار مکانی کاربری‌‌های ویژه (حیاتی و حساس) با لحاظ ملاحظات هم‌جواری از الزامات گریز‌ناپذیر پدافند غیرعامل در این شهر است. این پژوهش پس از بازشناسی اصول مکانی پدافند غیرعامل شهری و استخراج استانداردهای مکانی استقرار کاربری‌های ویژه، مدل مکانی استقرار- هم‌جواری کاربری‌های حیاتی و حساس را در شهر اهواز استخراج کرده است. پژوهش حاضر به‌لحاظ هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش کاربری‌های حیاتی و حساس شامل تاسیسات و تجهیزات، مراکز مدیریتی، نظامی- انتظامی، پشتیبانی و حمل‌ونقل در شهر اهواز است. رویکرد حاکم بر تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها، تحلیل مکانی است و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات مکانی از مدل ترکیبی‌‌ fgis-fahpاستفاده شده است. به‌منظور تحلیل داده‌ها پس از استخراج استانداردهای مکانی، نقشه‌های فواصل با توجه به اصول هم‌جواری در کاربری‌های ویژه تهیه شده و پس از هم‌پوشانی نقشه‌ها در پنج کاربری نام‌برده، مدل مکانی فازی‌شده از هم‌جواری کاربری‌های ویژه استخراج شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند 57/0 درصد از کاربری‌های (ویژه) حیاتی و حساس در پهنه‌ای با خطرپذیری زیاد مستقر هستند که اصول هم‌جواری بین آن‌ها از 55/0 – 29/0 رعایت نشده است. همچنین، براساس دیگر نتایج مطالعه، منطقه هفت شهرداری اهواز از نظر رعایت اصول هم‌جواری آسیب‌‌پذیرترین منطقه شهرداری و منطقه پنج به‌عنوان ایمن‌ترین منطقه شهرداری شناخته شده‌اند.