منطق حل مساله علمی

این مقاله برمبنای رهیافت عقلانیت انتقادی نوشته شده است. مهمترین هدف مقاله، تنظیم یک دستگاه معرفتی برای حل مساله علمی است. در این نوشتار ابتدا به طرح مسایل روش‌‌شناسی پرداخته، آنگاه، به دو سوال روش‌‌شناختی پاسخ داده شده است: مساله علمی چیست و چگونه می‌‌توان مساله‌‌یابی کرد. در پاسخ به سوال اول، پس از استدلال در باب مساله، دو نوع مساله از هم تفکیک گردیده‌‌ است: مساله تیوریک و مساله اجتماعی. در پاسخ به سوال دوم، خاستگاه مساله تیوریک در دانش علمی و منشا مساله اجتماعی در واقعیت جستجو شده ‌‌است. در ادامه، منطق حل مساله را بر دو نوع استدلال استوار ساخته‌‌ایم: 1) استدلال عقلانی (نظری )، 2) استدلال تجربی نقادانه. در استدلال عقلانی، راه‌حل موقت مساله و در استدلال تجربی، داوری انتقادی در باب صدق یا کذب آن راه‌حل مورد بحث قرار گرفته ‌‌‌است. این دو نوع استدلال را برشیوه آزمون و خطا استوار ساخته‌‌ایم. از حیث روش‌‌شناختی برای تجربه، دو مقام قایل شده‌‌ایم: مقام گردآوری و مقام داوری و تا کید شده که مقام گردآوری تجربه جدا از مقام داوری آن است. روشهای تحلیل کمی و کیفی را به عنوان روشهای داوری مورد بحث قرار داده‌‌ایم. ویژگی دیگر این نوشتار این است که روش علمی فرموله‌‌شده در مقاله را در تبیین تیوریک مساله عدم تحکیم دمکراتیک در ایران به کار برده، حسب آن، مقاله هم بعد تیوریک و هم بعد تجربی پیدا کرده ‌‌است.