آسیب شناسی طرح هادی به منزله مهم‌ترین ابزار مدیریت توسعه روستایی در ایران (مطالعه موردی: شهرستان مشهد)

طرح‌ هادی به‌منزله طرح جامع توسعه و مهم‌ترین ابزار مدیریت توسعه روستایی ایران طی حدود چهار دهه اخیر با رویکرد محدودیت تحولات کالبدی در توسعه روستاها، بر تهیه و اجرای پروژه هایی تاکید دارد که همگی درپی توسعه روستایی هستند. پژوهش حاضر به آسیب های طرح هادی روستایی به تفکیک چهار مرحله مقدماتی، تهیه، تصویب و اجرا می پردازد. روش پژوهش از جنبه هدف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی تحلیلی است. در این مطالعه تعداد 30 پرسشنامه در مرحله مقدماتی به کمک مشاوران طرح هادی، تعداد 48 پرسشنامه در مرحله تهیه و تصویب به کمک مشاوران و خبرگان روستایی و تعداد 159 پرسشنامه در مرحله اجرا به کمک مردم و خبرگان روستایی تکمیل و در مجموع تعداد 285 پرسشنامه تکمیل گردید. به منظور شناسایی آسیب‌های مرحله اجرای طرح هادی 6 روستا در شهرستان مشهد که از اجرای طرح هادی آنها حداقل 10 سال گذشته؛ به طور تصادفی انتخاب شد. در آسیب‌شناسی مرحله مقدماتی طرح هادی، 18 آسیب شناسایی شده ذیل دو آسیب «رویکردهای نظری» با میانگین 3.83 و «روش‌شناسی» با میانگین 3.8 قرار گرفت. همچنین تحلیل عاملی اکتشافی 27 آسیب شناسایی شده مرحله تهیه طرح را ذیل 9 آسیب با 71.2 درصد واریانس قرار داد. مهمترین آسیب این مرحله «عدم توجه به نیازهای واقعی روستاییان» با 19.63 درصد واریانس است. در مرحله تصویب طرح، 26 آسیب شناسایی شده به ذیل 9 عامل با 68.36 درصد واریانس قرار گرفت. مهمترین آسیب این مرحله «کمرنگ بودن نقش دهیار و شورای روستا در جلسه تصویب» با 15.9 درصد واریانس است. در مرحله اجرا 23 آسیب ذیل 8 عامل با 63.4 درصد واریانس قرار گرفت. مهمترین آسیب‌های مرحله اجرای طرح هادی «اجرای غیراصولی و ناقص و نیمه تمام رها شدن طرح» با 17.5 درصد واریانس است. بدیهی است رفع چالش‌های شناسایی ‌شده به مدیران سطوح بالاتر این امکان را می‌دهد که با شناسایی نقاط ضعف و رفع آنها، به تدوین و برنامه ریزی طرحی موثر و سودمند دست یابد.

pathology of rural guide plan as the most important tool of rural development management in iran (case study: mashhad county)

the rural guide plan, as a comprehensive development plan and the most important tool for managing rural development in iran during the last four decades, emphasizes the preparation and implementation of projects that are all aimed at rural development, with the approach of limiting physical changes in the development of villages. the present study deals with the damage of the rural conductor plan by dividing it into four preliminary stages, preparation, approval, and implementation. the research method is applied in terms of objective and descriptive. in this study, 30 questionnaires were completed in the preliminary stage with the help of rural guide plan consultants, 48 ​​questionnaires were completed in the preparation and approval stage with the help of rural consultants and experts, and 159 questionnaires were completed in the implementation stage with the help of rural people and experts, and a total of 285 questionnaires were completed. became to identify the damages of the implementation phase of the rural guide plan in 6 villages in mashhad county, which have been implemented for at least 10 years; it was chosen randomly. in the pathology of the preparatory stage of the rural guide plan, 18 identified injuries were placed under the two injuries of theoretical approaches with an average of 3.83 and methodology with an average of 3.8. also, the exploratory factor analysis of 27 injuries identified in the plan preparation stage was reduced to 9 injuries with a 71.2% variance. the most important harm of this stage is not paying attention to the real needs of the villagers with a 19.63% variance. at the plan approval stage, 26 identified damages were placed under 9 factors with a 68.36% variance. the most important harm of this stage is the diminutive role of village councilor and village council in the approval meeting with a 15.9% variance. in the implementation phase, 23 injuries were placed under 8 factors with a 63.4% variance. the most important damages in the implementation phase of the rural guide plan are unprincipled, incomplete, and half-completed project abandonment with a 17.5% variance. solving the identified challenges gives higher-level managers the possibility to formulate and plan an effective and beneficial plan by identifying the weak points and fixing them.