بازشناسی انتقادی و طراحی مدل تعدیل یافته از روش تحلیل لایه ای علی درمطالعات شهری و منطقه ای

با توجه به ماهیت پیچیده تصاویر ذهنی آینده ساخت و بازساخت فضایی شهرها و مناطق کلانشهری و پیچیدگی‌های وضع موجود، اجتناب از نگاه اثبات‌گرایانه و تک لایه‌ای به مطالعات شهری-منطقه‌ای از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این مطالعه چشم اندازسازی در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای وخلق آینده‌های بدیل را مستلزم انتخاب هوشمندانه و اصلاح شده‌‌ای از روش‌‌های آینده‌پژوهی می‌داند. تحلیل لایه‌ای علی یکی از مهمترین روش‌های آینده‌پژوهی و در ذیل پارادایم انتقادی معرفی شده است. این روش به مثابه بسیاری از روش‌ها با خلاها و محدودیت‌هایی همراه بوده و نیازمند تحلیل نقادانه و تعدیل است. روش این پژوهش مرور انتقادی بوده و نتایج نشان می‌دهد که برخی مبانی پارادایمی، فرض های بنیادین، ارکان روش، ویژگی‌های کلی و روش‌شناسی تحلیل لایه‌ای علی مورد نقد هستند. مهمترین نقد وارده آن است که این مدل، هنوز به لحاظ خاستگاه فلسفی با ابهاماتی مواجه و کوچ پارادایمی به پارادایم انتقادی صورت نگرفته است.  برهمین اساس، پیشنهاد شد تعداد لایه‌های مدل به 3 لایه و رویکرد لایه نخست از علمی-تجربی به رویکرد تفسیری تغییر کند. رویکرد لایه دوم به پس‌کاوی با هدف شناسایی مکانیزم های آشکار و نهان، و در نهایت ساختارشکنی و انتقاد با هدف چشم اندازسازی جهت خلق آینده‌های بدیل مبنای عملکردی لایه سوم قرار گیرد. جهت کاربست مدل در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، دستگاه تحلیلی اقتصاد سیاسی فضا بر این مدل سوار شده و همچنین امکان شناسایی ساختارها و مکانیزم‌های پنهان، ارائه مدل پارادایمی و سناریوهای خلق آینده‌های بدیل فراهم آمده است.  

critical recognition and designing an adjusted modelfrom the causal layered analysis method in urban andregional studies

considering the complex nature of mental images of the future construction and spatial reconstruction of cities and metropolitan areas as well as existing complexities, it is particularly important to avoid a positivist and single-layer view of urban-regional studies. this study considers perspective building in urban and regional planning and the creation of alternative futures as a requirement for an intelligent and modified choice of future research methods. causal layered analysis, introduced under a critical paradigm, is one of the most important future research methods. this method, like many others, is associated with gaps and limitations and needs to be adjusted. this research seeks to critically analyze this method and accordingly, the number of layers of this method should be reduced to 3 in accordance with criticisms and covering the critical paradigm dimensions. the approach of the first layer should be changed from scientific-experimental to an interpretive one with a critical attitude. and, the second layer’s approach to post-exploration, which is aimed at identifying the obvious and hidden mechanisms, and finally deconstructing and criticizing the functional basis of the third layer. then, according to the changes of each of the layers and the direction of applying the model in urban and regional planning, a set of qualitative methods is mentioned and an analytical device of the political economy of space is used to mount this model.