رهیافت فضایی راهبردی در خوشه بندی پیشران‌های موثر بر توسعه زیست محیطی شهر خرم آباد

با توجه به رشد شهرنشینی درگستره محیطی، مساله محیط زیست و دست یابی به پایداری زیست محیطی شهر امری ضروری است. بنابراین هدف مقاله حاضر شناسایی و خوشه‌بندی پیشران‌های موثر بر توسعه زیست محیطی شهر خرم آباد با رویکرد  فضایی راهبردی است. روش جمع آوری داده ها به صورت اسنادی- پیمایشی بوده که فرایند تجزیه و تحلیل آنها در دو ‌بخش صورت گرفته است. در بخش اول جهت تحلیل توسعه فضایی شهر، در قالب نرم افزار arcgis 10.2 و   enviتغییرات کاربری اراضی محدوده مورد مطالعه طی یک دوره 31 ساله مورد ارزیابی قرار گرفته و در ‌بخش دوم جهت شناسایی پیشران‌های توسعه زیست محیطی شهر خرم آباد، از روش پیمایشی (پرسشنامه ای) در قالب نمونه گیری هدفمند استفاده شده که بر اساس آن 62 عامل موثر بر آینده زیست محیطی شهر خرم آباد در 5 بُعد کلی (اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، نهادی و مدیریتی، زیست محیطی و کالبدی) گردآوری گردید. این عوامل در قالب یک ماتریس متاقطع 62 *62  در نرم افزار میک مک مورد تحلیل ساختاری  قرار گرفته که از میان آنها 10 پیشران کلیدی با تاثیرگذاری بالا مشخص شد. نتایج این پژوهش نشان داد که ارتقاء میزان پایداری زیست محیطی در شهر خرم آباد و شهر‌هایی همانند آن با عنایت به گستردگی ابعاد زیست محیطی، در گرو  استفاده از تفکر بلندمدت و گذار از ملاحظات زودگذر با نگاه به اصول توسعه پایدار است، تا در قالب یک برنامه‌ریزی فضایی -راهبردی و مشارکت محور، بتوان به توسعه زیست محیطی مناسب دست یافت.

a spatial-strategic approach for clustering drivers of environmental development in khorramabad city

with the ever-increase in urbanization, the environment and its sustainability has become an essential issue in the urban domain. this article aims to identify and cluster drivers affecting the environmental development of khorramabad city using a strategic-spatial approach. data were collected through a documentary survey and analyzed in two parts. in the first, land use changes over 31 years were evaluated using geographic information system software arcgis 10.2 and envi. the second, the paper identified environmental development drivers using a survey method (questionnaire) in the form of targeted sampling, in which, 62 factors affecting the environmental future of khorramabad city were collected in 5 general dimensions (economic, socio-cultural, institutional and managerial, environmental, and physical). these factors were then structurally analyzed in the form of a 62x62 meta-intersection matrix using mic mac software, and finally 10 key drivers with high impact were identified. the findings showed that improving the level of environmental sustainability of khorramabad city and other cities depends on adopting a long-term strategy with a view on the principles of sustainable development and passing short-term considerations. in short, a suitable environmental development can be achieved with   the spatial-strategic and participation-oriented planning.