تدوین راهبردهای موثر بر امنیت زیست محیطی در شهرستان تربت جام با رویکرد سناریونگاری

پیامدهای اجتماعی و سیاسی برخاسته از فروسایی محیطی، محیط زیست را در کانون مباحث سدۀ بیست و یکم قرار داده است، به گونه‏ ای که نا‏امنی بوم‌شناسی و نابودی بن‌مایه ‏های زیست‌کره به‌عنوان بخشی از تهدیدهای غیرسنتی با جستار امنیت انسانی پیوند استواری یافته است. شهرستان تربت جام طی چند دهۀ گذشته درگیر یک رشته مسائل زیست‌محیطی بوده است. مقالۀ حاضر به تبیین سناریوهای محتمل فراروی محیط زیست این شهرستان می ‏پردازد. روش‏شناسی حاکم بر پژوهش، توصیفی تحلیلی است. درون‌داده‏ های مورد نیاز با روش کتابخانه ‏ای و میدانی گرد‏آوری و با بهره ‏گیری از نرم‌افزار‏‏های micmac وscenario wizard و مدل faras مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان داد که از شانزده وضعیت احتمالی مربوط به چهار سناریو با سازگاری قوی، وضعیت‏هایی که مناسبات فراروی آیندۀ محیط زیستِ شهرستان تربت جام را نامطلوب (در آستانۀ بحران و بحرانی) بیان می‏کنند، بیشترین وضعیت‏های احتمالی ممکن را دربر می‏گیرند. بر این پایه، راهبرد مدیریت پایدار تخصیص منابع کنونی و آیندۀ زیست‌محیطی در وضعیت در آستانۀ بحران و راهبرد تعدیل قوانین و دیدگاه‏های کنونی نسبت به محیط زیست و بنیادهای زیست‌محیطی در سطح  کشور و متناسب با آن در سطح شهرستان تربت جام در وضعیت بحرانی، مناسب‌ترین راهبردها شناخته شد.

compilation of effective strategies on environmental security in torbat jam city with scenario planning approach

the social and political consequences of environmental degradation have placed the environment at the center of debated in the 21st century. in such a way that ecological insecurity and the destruction of biosphere resources as part of non-traditional threats have been firmly linked with the search for human security. the city of torbat jam has been encountering with environmental issues for the past few decades. this article explains the possible scenarios for the environment of this city. the methodology governing the research is descriptive-analytical in nature. the required inputs have been collected by library and field studies and analyzed using micmac and scenario wizard software and faras model. the results showed that out of 16 possible situations related to four scenarios with strong compatibility, the situations that express the future relations of the environment of torbat jam negatively (on the verge of crisis) are the most possible ones. on this basis, the sustainable management strategy of current and future environmental resource allocation in the situation on the verge of crisis and the strategy of adjusting the current laws and views towards the environment and environmental foundations at the country level and in accordance with it at the level of the city of torbat jam in the critical situation, the most appropriate strategies were identified.