تحلیل نقش جامعه روستایی در شرکت های سهامی زراعی جدید با بهره گیری از شاخص های مشارکتی RPPI و FSPI (مطالعه موردی شرکت سهامی زراعی سهل آباد در شهرستان نهبندان)

پیش از انقلاب، تشکیل شرکت های سهامی زراعی در کنار سایر نظام های بهره برداری کشاورزی نوین، راهبردی برای تغییر ساختارهای ناکارآمد بخش کشاورزی بوده است که به سبب بی‌توجهی به مشارکت روستاییان و نارضایتی آنان، با وقوع انقلاب به‌سرعت از هم پاشید. پس از گذشت چند دهه و گسترده‌تر شدن نظام خرده‌مالکی، عدم استفاده بهینه از منابع آب و خاک و اهداف توسعه بخش کشاورزی در برنامه‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور، لزوم تغییر در نظام بهره برداری را ایجاب کرده است. از‌این‌رو، برخی از کارشناسان منطقه ای جهاد کشاورزی معتقدند با ایجاد تغییراتی در ساختار تشکیلاتی شرکت های سهامی زراعی، می توان بر اثر‌بخش بودن این نظام در زمینه توسعه کشاورزی و روستایی امیدوار بود. نمود این اعتقاد را می توان در شکل گیری شرکت سهامی زراعی در دشت سهل آباد به‌عنوان اولین شرکت سهامی پس از انقلاب به همراه سایر شرکت های تشکیل‌یافته در استان خراسان جنوبی مشاهده کرد.این مقاله با ارایه و بررسی شاخص های مشارکتی جامعه روستایی در دشت سهل آباد، به دنبال تحلیل نقش و جایگاه آن‌ها در زمینه تشکیل و فعالیت شرکت سهامی زراعی یادشده است. این تحقیق به‌لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی است و برای رسیدن به اهداف از روش های اسنادی و میدانی استفاده کرده است. جامعه تحقیق مشتمل بر 202 سهام دار است که از میان آن‌ها 130 سهام دار با کمک فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و مورد پرسش گری واقع شده اند. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم‌افزار spss صورت گرفته است. نتایج حاکی از آن است که میزان مشارکت جامعه روستایی بر حسب شاخص rppi- که معرّف میزان مشارکت افراد ناحیه در تشکیل شرکت سهامی زراعی است- زیاد بوده و همچنین میزان مشارکت سهام داران شرکت بر حسب شاخص fspi- که معرّف مشارکت سهام داران در فعالیت های شرکت سهامی زراعی در طی یک سال است- در سطح متوسطی قرار داشته است. در نهایت، می‌توان گفت بهره برداران زراعی دشت سهل آباد در تشکیل و تداوم فعالیت این شرکت نقش اساسی داشته‌اند.