تعیین میزان و دامنه فرونشست زمین به‌کمک روش تداخل‌سنجی راداری (D-InSAR) در دشت نوق- بهرمان

فرونشست پدیده‌ای مرفولوژیکی است که تحت تاثیر حرکت فرو‌رو زمین پدید می‌آید. علت رخداد این پدیده ممکن است متاثر از عوامل طبیعی و انسانی باشد. در ایران به‌ویژه در محدوده مورد مطالعه، رویداد آن اغلب متوجه فعالیت‌های انسانی و به‌ویژه بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی است. محدوده مورد مطالعه در ناحیه بیابانی ایران واقع شده و به‌سبب خشکی محیط و نبود منابع آب سطحی، حیات و فعالیت‌های اقتصادی آن به‌شدت به منابع آب زیر‌زمینی وابسته است. به این سبب، تمرکز بهره‌برداری‌های صنعتی- کشاورزی و آب شرب بر منابع آب دشت، بیلانِ منفی و افت تراز آب زیر‌زمین را به‌دنبال داشته است. افت تراز آبی در رسوبات آبرفتی دشت به زایش مسیله نشست زمین منجر شده است. میزان و دامنه پدیده نشست به‌کمک روش‌های نوین دور‌سنجی راداری تعیین شده است. بدین منظور، روش تداخل‌سنجی تفاضلی داده‌های راداری (d-insar) بر روی داده‌های ماهواره‌ای در دو باندc و l در بازه زمانی 1384 تا 1389 به‌کار گرفته شد. یافته‌های تحقیق موید حاکمیت میزان فرونشست با متوسط سالیانه حدود 30 سانتی‌متر در پهنه‌ای به گستره 281 کیلومتر مربع در بخش میانی دشت است. بررسی تغییرات میزان و دامنه نشست در بازه‌های زمانی فصلی و سالیانه به‌کمک سری زمانی این تصاویر روشن کرد که به‌سبب ثابت بودن میزان تاثیر‌گذاری عوامل ایجابی (فعالیت کشاورزی پسته‌کاری) در رویداد این پدیده، تغییرات فصلی و سالیانه میزان فرونشست بسیار اندک بوده؛ اما دامنه برخوردار از حداکثر میزان نشست از نواحی میانی و شرقی در فصل‌های بهار و تابستان به نواحی جنوبی و غربی در فصل‌های زمستان و پاییز تغییر یافته است. منطبق‌سازی الگوی فضایی نشست با نواحی زراعی و مسکونی موید انطباق کامل نواحی در معرض نشست با عرصه‌های زراعی است. درحالی‌ که فقط تعداد محدودی از سکونتگاه‌های بخش شرقی بر روی نواحی در‌حال نشست قرار دارند. همچنین، مقایسه میزان فرونشست با ارقام تغییرات تراز آبی مستخرج از چاه‌های پیزومتری نشان می‌دهد در این دشت هر 3.2 سانتی‌متر افت تراز آبی قادر است فرونشستی به میزان 1 سانتی‌متر ایجاد کند.