تحلیل‌فضایی ‌دسترسی ‌گروه های‌ فقیر ‌به ‌خدمات شهری ( مورد: شهر ارومیه)

نارضایتی از شرایط زندگی و بسیاری از مسائل مرتبط با آن را می‌توان در ناتوانی شهر در تامین نیازهای اولیۀ ساکنانش جست‌وجو کرد. یکی از مولفه‌های اساسی رفاه مردم، امکان‌پذیری دسترسی شهروندان به خدمات شهری در مقیاس محله است. در این پژوهش تلاش شده است که میزان دسترسی گروه‌های اجتماعی اقتصادی مختلف نسبت‌به خدمات شهری شناسایی شود. مسئلۀ تحقیق بر این موضوع تاکید دارد که آیا منابع خدمات شهری به‌طور عادلانه در میان گروه‌های اجتماعی اقتصادی مختلف توزیع شده است؟ این موضوع به‌ویژه برای کشورهای در حال توسعه با شهرنشینی سریع مانند ایران که در آن نابرابری دسترسی به خدمات شهری در حال رشد است، مرتبط است. این پژوهش بررسی می‌کند که آیا و تا چه حد توزیع خدمات شهری عادلانه است؟  در این راستا، روش‌های مختلفی برای تحلیل هم‌بستگی دسترسی به  خدمات و  فقر شهری و تهیۀ اطلاعات مکانی مورد نیاز برای تصمیم‌گیری بهتر آمیخته شده است.  برای ترسیم فقر شهری از 24 شاخص اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در سطح بلوک‌های آماری استفاده شده است. همچنین برای ترسیم دسترسی به خدمات شهری از ظرفیت خدمات شهری (فضاهای سبز، آموزشی، مذهبی، درمانی و ورزشی)، تراکم جمعیت، فاصله از خدمات و هم‌پوشانی نواحی خدمات شهری استفاده شده است. نتایج نشان‌دهندۀ هم‌بستگی منفی بین دسترسی به خدمات و فقر شهری در شهر ارومیه است. بیشترین هم‌بستگی مربوط به خدمات آموزشی با مقدار 0.231- است که با افزایش فقر مناطق از میزان دسترسی به خدمات آموزشی کاسته می‌شود.  این وضعیت با اهداف توسعۀ پایدار و دسترسی عادلانه به خدمات شهری سازگار نیست. در این مقاله مناطقی از شهر که نیاز به توجه دارند بر روی نقشه مشخص شده است که در برنامه‌ریزی و توسعۀ آتی شهر مفید خواهد بود.

spatial analysis of poor groups' access to urban services (case: urmia city)

 the city’s livability largely depends on its capacity to meet the residents’ basic needs. one of the essential components of public welfare is the ability of residents to access urban services on a neighborhood scale. this research aims at evaluating the accessibility of different socio-economic groups to urban services. fair distribution of urban resources and services among socio-economic groups is an issue that needs attention, especially for developing countries with rapid urbanization like iran. in this research, various methods have been used to analyze the correlation between accessibility to services and urban poverty and to provide the information needed for better decision-making. 21 social, economic, and physical indicators of statistical blocks have been used to map urban poverty. in order to map the accessibility of urban services, criteria such as the capacity of urban services (park, educational, religious, therapeutic, and sports), population density, and distance to services are considered. the results show a negative correlation between accessibility to services and urban poverty in urmia city. the highest intensity of negative correlation between accessibility to services and urban poverty belongs to educational services (r=-0.231). this situation is not compatible with the goals of sustainable development and equal access to urban services. in this article, the areas of the city that need attention are identified on the map, which will be useful in the future planning and development of the city.