تحلیل بازتاب‌های اقتصادی- فضایی سیاست‌های مسکن شهری در ایران؛مورد مطالعه استان کهگیلویه و بویراحمد

برای تامین مسکن در ایران در برنامه‌های توسعۀ بعد از انقلاب اسلامی، سیاست‌های متفاوتی اتخاذ شده است که هر کدام دارای بازتاب‌های اقتصادی فضایی در توسعۀ شهرها بوده‌اند. شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد هم تحت تاثیر سیاست‌های تامین مسکن بازتاب‌های اقتصادی فضایی داشته‌اند. این مقاله با هدف شناسایی بازتاب‌های اقتصادی فضایی سیاست‌های توسعۀ مسکن در شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد، با استفاده از روش پیمایشی سیاست‌های اجرایی دولت (شامل سیاست‌های پاک، مسکن تعاونی، شهرهای جدید، آماده‌سازی زمین، اجاره به شرط تملیک، بلندمرتبه‌سازی، مسکن مهر و مسکن اجتماعی) را مورد ارزیابی قرار داده است. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسش‌نامه و مصاحبه با خبرگان دارای تجربه و فعال در زمینۀ مسکن در شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد است که تحت تاثیر سیاست‌های مسکن بوده‌اند. با توجه به این‌که تعداد خبرگان دارای تجربه و فعال در زمینۀ مسکن و سیاست‌های مسکن در استان و به‌خصوص شهر یاسوج محدود بوده، کل بیست نفر (14 مرد و 6 نفر زن) خبره در حوزۀ مسکن شامل مدیر (3 نفر)، کارشناس (6 نفر)، استاد دانشگاه (6 نفر) و دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی شهری (5 نفر) انتخاب شدند. نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که مسکن مهر از نظر توجه به ویژگی‌های اقتصادی فقرا، هدفمندسازی و فراگیری وام‌های مسکن، اعطای وام و اعتبارات ویژۀ بلندمدت و کم‌بهره متناسب با توان درآمدی خانوارها بهترین عملکرد و بیشترین اثرگذاری را از بُعد اقتصادی فضایی در پهنۀ شهرهای استان داشته است. همچنین مسکن تعاونی و اجاره به شرط تملیک بیشترین میزان همخوانی با شرایط اقتصاد شهری و منطقه‌ای در شهرهای کهگیلویه و بویراحمد را دارا هستند. از نظر کارشناسان، سیاست مسکن مهر، بلندمرتبه‌سازی، سیاست پاک و احداث شهرهای جدید از نظر مولفه‌های اقتصادی فضایی تاثیرات یکسانی داشته‌اند، اما با سایر سیاست‌ها اختلاف معنی‌داری از نظر آماری دارند. به‌علاوه، مسکن مهر و مسکن اجتماعی تاثیرات یکسانی را نشان می‌دهند.

analysis of economic-spatial reflections of urban housing policies on iran; case, kohgiluyeh and boyer-ahmad province

to provide housing in iran, in the five-year development plans after the islamic revolution, different policies have been made, each of which has had economic-spatial reflections on the development of cities and towns. the cities of kohgiluyeh and boyer ahmed province have also experienced economic-spatial reflections under the influence of housing supply policies. this article aims to identify the economic-spatial reflections of the housing development policies on the cities of kohgiluyeh and boyer ahmad province. the executive policies of the government (including policies of pak, cooperative housing, new towns, land preparation, lease on condition of ownership, tall building, mehr housing, and social housing) have been evaluated using the survey method. the tools of data collection are questionnaires and interviews with experienced and active experts in the field of housing in 18 cities of kohgiluyeh and boyar ahmad province, which have been affected by housing policies. due to the fact that the number of experts who have experience and are active in the field of housing and housing policies in the province and especially in the city of yasouj is limited, a total of 20 experts (14 men and 6 women) in the field of housing, including 3 managers, 6 experts, 6 university professors, and 5 urban planning ph.d. students were selected. the results of the research show that mehr housing, in terms of paying attention to the economic characteristics of the poor, targeting and expanding mortgages, granting long-term and low-interest special loans and credits in accordance with the income of households, has the best performance and the most impact from the economic-spatial perspective in the cities of the province. also, cooperative housing and lease on condition of ownership are the most compatible with urban and regional economic conditions in the cities of kohgiluyeh and boyer ahmad province. according to the experts, the mehr housing policy, tall building, pak policy and the construction of new cities have had the same effects in terms of economic-spatial components, but they have statistically significant differences with other policies. also, mehr housing and social housing show the same effects.