اثربخشی درمان های مکمّل در درمان تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی در بیماران مبتلا به سرطان پستان: مروری نظام مند

چکیدهمقدمه: تهوع و استفراغ، شایع ترین عارضه شیمی درمانی در بیماران تحت شیمی درمانی است که با وجود دریافت درمان های دارویی، توسط 70% بیماران در 70% آنان تجربه می شود. استفاده از درمان های مکمّل جهت تخفیف این عوارض در این بیماران مطرح است اما ایمنی و تاثیرگذار بودن آن ها به خوبی شناخته نشده است. این پژوهش با هدف بررسی میزان تاثیرگذاری انواع درمان های مکمّل (غیردارویی) مورد استفاده در درمان تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی در بیماران مبتلا به سرطان پستان انجام شده است.مواد و روش ها: با استفاده از کلیدواژه های انتخاب شده، جست وجو در پایگاه های اطلاعاتی cochrane library، medline و embase بر روی مطالعاتی که طی 10 سال گذشته (2003 تا 2013) به شکل کارآزمایی بالینی، تجربی و نیمه تجربی انجام شده بودند، صورت گرفت. مقالات تهیه شده بر اساس معیارهای ورود (چک لیست و امتیازات کسب شده) مورد غربالگری قرار گرفتند؛ روایی و پایایی چک لیست، مورد بررسی قرار گرفت و تایید شد.یافته ها: از مجموع 1149 مقاله به دست آمده، در نهایت 5 مقاله با دارا بودن تمامی معیارهای ورود، مورد بررسی قرار گرفتند که 4 مقاله اثر طبّ فشاری / تحریک الکتریکی و 1 مقاله اثر ماساژ را بررسی کرده بودند. میانگین سنّی بیماران 57/50 بود. نتایج مطالعات در مورد تحریک الکتریکی و فشاری، در تاثیرگذاری بر تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی در فاز حاد، ضد و نقیض بود. در مورد فاز تاخیری، تحریک الکتریکی و فشاری موثر نبود. ماساژ بر تهوع و استفراغ حاد به شکل معناداری موثر بود. از سه فاز تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی تنها دو فاز حاد و تاخیری مورد بررسی قرار گرفته بود. رعایت به کارگیری گروه دارونما تنها در یک مطالعه رعایت شده بود.بحث و نتیجه گیری: با توجه به ضد و نقیض بودن نتایج مطالعات در تاثیرگذاری درمان های مکمّل بر تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی، انجام پژوهش های کارآزمایی بالینی وسیع تر و متنوع تر با روش کار قوی تر (در نظرگرفتن گروه دارونما، حجم نمونه بالا، تخصیص تصادفی و...) پیشنهاد می شود.کلیدواژه ها: سرطان پستان، طبّ مکمّل، تهوع، استفراغ، شیمی درمانی، مرور نظام مند.