بررسی تاثیر رفلکسولوژی بر نشانه های جسمی زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس

چکیدهمقدمه: بیماری مولتیپل اسکلروزیس یک بیماری پیچیده، چندچهره و بدون درمان قطعی است که اغلب با تنوعی از نشانه های جسمی بروز پیدا می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر رفلکسولوژی بر شدت خستگی و درد زنان مبتلا به ام.اس انجام شد.مواد و روش ها: این پژوهش یک مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی یک سو کور بود که بر روی50 نفر بیمار مبتلا به ام.اس مراجعه کننده به کلینیک ام.اس بیمارستان آیت الله کاشانی اصفهان انجام شد. واحدهای مورد پژوهش به صورت تخصیص تصادفی در دو گروه آزمون و کنترل قرار گرفتند. در گروه آزمون، رفلکسولوژی طی 4 هفته، دو بار در هفته و به مدت 40 دقیقه برای هر بیمار انجام شد و گروه کنترل فقط تحت درمان های دارویی طبق دستور پزشک معالج قرار گرفتند. اطلاعات، با استفاده از مقیاس سنجش شدت خستگی و مقیاس عددی درد، قبل از انجام مداخله، بلافاصله و دو ماه بعد از آن در دو گروه جمع آوری گردید. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله نرم افزار spss نسخه 18و آمار توصیفی و استنباطی انجام شد.یافته ها: آزمون آنالیز واریانس با مشاهدات تکراری، تفاوت آماری معنی داری از نظر میانگین نمره شدت خستگی و درد در زمان-های مختلف در گروه آزمون نشان داد (05/0 > p). در حالی که این تفاوت در گروه کنترل معنی دار نبود. نتایج آزمون تی مستقل تفاوت آماری معنی داری را بین دو گروه از نظر میانگین نمره شدت خستگی و درد قبل از مداخله نشان نداد اما بلافاصله و همچنین دو ماه پس از مداخله بین دو گروه این تفاوت معنی دار بود (05/0 > p). بحث و نتیجه گیری: به نظر می رسد اجرای تکنیک رفلکسولوژی در تسکین شدت درد و خستگی مبتلایان به ام.اس موثر است. بنابراین انجام این تکنیک به عنوان یک روش موثر پیشنهاد می شود.کلیدواژه ها: مولتیپل اسکلروزیس، رفلکسولوژی، درد، خستگی، طبّ مکمّل.