پروتکل تشخیصی مزاج گرم و سرد رحم در طب ایرانی: یک مطالعه کیفی

هدف: رحم یکی از اعضای مهم در بدن بانوان است که وظیفه تصفیه خون و نگهداری جنین را به عهده دارد. شناخت مزاج رحم در طب ‌ایرانی جهت پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌های مرتبط با رحم اهمیت دارد. بسیاری از اختلالات ژنیکولوژیک از جمله نازایی، الیگومنوره و آمنوره، هایپرمنوره، واژینیت، سرویسیت، بی‌اختیاری ادرار و درد لگن با اختلالات مزاجی رحم مرتبط‌اند، به طوری‌ که درمان صحیح این اختلالات وابسته به تشخیص صحیح مزاج رحم و درمان اختلالات مزاجی آن است. شاخص‌های مطرح‌شده برای مزاج‌های رحم در منابع طب ‌ایرانی به صورت کیفی بوده و روش سنجش این علائم به طور دقیق مطرح نشده ‌است. این مطالعه به طراحی پروتکل تشخیصی استاندارد برای تعیین مزاج و سوءمزاج‌های رحم، جهت سهولت در امر تشخیص و درمان پرداخته است.روش ها: این مطالعه کیفی از نوع تحلیل ‌مفهوم به روش هیبرید و شامل 3 فاز تئوریک، کار در عرصه و آنالیز است. در فاز تئوریک بررسی منابع طب ‌ایرانی و در فاز کار در عرصه مصاحبه با بیماران و متخصصان جهت استخراج مفاهیم مرتبط با مزاج و سوءمزاج‌های ‌رحم انجام شد.یافته ها: پس از آنالیز فاز 1 و 2 روش هیبرید، کرایتریای ماژور و مینور برای تشخیص مزاج رحم مطرح شد. سپس جلسات متعدد با حضور متخصصین طب سنتی برای طراحی پروتکل برگزار شد و پروتکل تشخیصی استاندارد برای مزاج و سوءمزاج گرم و سرد رحم ارائه شد.نتیجه گیری: پروتکل ارائه‌‌شده گامی مهم در جهت همسو کردن روش‌های تشخیص و درمان متخصصین طب ‌ایرانی است و می‌تواند در اهداف تحقیقاتی و درمانی مورد استفاده قرار گیرد.

Diagnostic Protocol of Warm and Cold Uterine Temperaments Based on Persian Medicine: A Qualitative Study

Objective: Uterus is an important body organ in women responsible for purifying blood and carrying fetus. In Traditional Iranian Medicine (TIM), identifying the uterine temperament (mizaj) is necessary for prevention, diagnosis and treatment of this organ rsquo;s diseases. Many gynecological disorders in TIM including infertility, oligomenorrhea, amenorrhea, hypermenorrhea, vaginitis, cervicitis, urinary incontinence and pelvic pain are related to uterine distemperament (Sue mizaj). Therefore, their appropriate treatment depends on the correct diagnosis and treatment of uterine distemperament. Criteria for uterine distemperament in TIM resources are qualitative with no method for precise measurement of its symptoms. This study aims to develop a standard diagnostic protocol of uterine temperament and distemperament for diagnostic and therapeutic purposes.Methods: This is a qualitative study using hybrid concept analysis including three phases: theoretical, fieldwork, and final analytical. In the theoretical phase, TIM resources were reviewed. In the fieldwork phase, experts in TIM and patients were interviewed to extract concepts related to uterine temperaments and distemperaments.Results: In the final analytical phase, major and minor criteria for determination of uterine temperament were presented. Then, we had a several meetings with a panel of experts in TIM in order to design the protocol which led to the development of a standard diagnostic protocol of warm and cold uterine temperament/distemperament.Conclusion: The proposed protocol is an important step towards harmonizing the methods of diagnosis and treatment in TIM, and can be used for treatment or research purposes.