ارزیابی ارقام و لاین های سورگوم (sorghum bicolor l.) در شرایط تنش شوری با استفاده از شاخص های تحمل

به منظور بررسی واکنش 45 لاین و رقم سورگوم به تنش شوری، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار تحت دو شرایط نرمال (شوری 2 دسی زیمنس بر متر) و تنش شوری (شوری 12 دسی زیمنس بر متر) در ایستگاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد واقع در شهرستان اردکان در سال 1393 انجام شد. تنش شوری باعث کاهش میانگین شاخص های مختلف ژنوتیپ های مورد مطالعه شد، به طوری که قطر ساقه، ارتفاع بوته، تعداد برگ، شاخص سطح برگ، عملکرد علوفه تر و عملکرد علوفه خشک تحت شرایط تنش شوری به ترتیب 45/14، 24/25، 06/18، 86/31، 19/40 و 36/32 درصد کاهش یافتند. بیشترین عملکرد علوفه خشک (28530 کیلوگرم در هکتار) تحت شرایط بدون تنش از لاین 23 (kdfgs23) و تحت شرایط تنش شوری از رقم جامبو (21042 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. نتایج حاصل از ضرایب همبستگی بین عملکرد علوفه خشک تحت شرایط بدون تنش و تنش شوری با شاخص های تحمل به تنش نشان داد که مناسب ترین شاخص ها برای تعیین ژنوتیپ های متحمل، شاخص های gmp، ham، mp و sti بودند. بر اساس نتایج تجزیه خوشه ای، ارقام جامبو، پگاه، سیستان، قلمی هرات، سورگوم شیرین و اسپیدفید مغان به عنوان متحمل ترین ارقام و لاین های شماره 23 (kdfgs23)، 26 (kdfgs26) و رقم نکتار به عنوان ژنوتیپ های حساس و در عین حال مناسب برای شرایط نرمال شناخته شدند. لاین شماره 1 (kdfgs1) به دلیل ثبات بالای عملکرد تحت شرایط تنش می تواند در پروژه های به نژادی آینده مورد توجه قرار گیرد.