بررسی سازگاری ژنوتیپ های گندم نان با استفاده از روش های ابرهارت راسل، غیرپارامتری رتبه ای،گزینش هم‌زمان و بای پلات

به منظور مطالعه برهمکنش ژنوتیپ × محیط و سازگاری بیست ژنوتیپ پیشرفته گندم نان بهاره از نظر عملکرد و اجزای عملکرد دانه، آزمایشی با استفاده از طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار طی سال هایزراعی 931390درایستگاه تحقیقات کشاورزی تبریز و میانه در مجموع درپنج محیط (ترکیب سال ومکان) اجرا شد. تجزیه مرکب داده ها نشان داد که برهمکنش ژنوتیپ × محیط برای تمام صفات مورد اندازه گیری (عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در واحد سطح) حداقل در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. بر این اساس، تجزیه پایداری ژنوتیپ هابر اساس روش ابرهارت و راسل، روش غیرپارامتری رتبه ای و روش گزینش همزمان برای عملکرد دانه و اجزای آن انجام شد. نتایج تلفیق این روش ها نشان داد که از نظر وزن هزاردانه ژنوتیپ های شماره 5، 14 و 8، تعداد دانه در سنبله ژنوتیپ های شماره 1، 5 و 6، تعداد سنبله در واحد سطح ژنوتیپ های شماره 6، 17 و 1، ضمن داشتن برهمکنش کمتر با محیط نسبت به سایر ژنوتیپ ها، از پتانسیل تولید بالاتری نیز برخوردار بودند، اما از نظر عملکرد دانه، ژنوتیپ شماره5 با شجره yang87158و ژنوتیپ شماره 8 با شجره milan cm75118b5m1y05m به ترتیب با عملکرد 47/6 و 38/6 تن در هکتار سازگاری بیشتر و برهمکنش کمتری با محیط داشتند و قابل توصیه جهت کشت در اقلیم مشابه از نظر آب و هوایی هستند. همچنین،نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در تجزیه اثرمتقابل ژنوتیپ× محیط، روش رتبه ای تا حدود زیادی نتیجه مشابه ای با روش گزینش همزمان ارایه می دهد.

Investigating the compatibility of bread wheat genotypes using EberhartRussell, simultaneous selection, biplotand nonparametric rankingmethods

To study the stability of 20 bread wheat genotypes forgrain yield and yield components, an experiment was carried outinrandomized complete block design with two replications in five environmentsin East Azarbaijan provience, Tabriz and Meyane agricultural stations, Iran,during 20112014. The results of combined analysis of variance showed that the genotype × environment interaction was significant (at least p<0.05) for yield and yield components. Therefore,the stability analysis of the studied genotypes was conducted for yield and yield components usingEberhart and Russull, simultaneous selection and ranking nonparametricmethods. Result from the combination of these methods showed that the genotypes 5, 14 and 8 for 1000grain weight,the genotypes 1 , 5 and 6 for number of grain per spike and the genotypes 6 17 and 1 for number of spike per m2, besides having less interaction with the environment than the other genotypes,had also higher yield potential. Hovewer, for grain yield the genotypes 5(Yang87158) and 8(Milan CM75118B5M1Y05M) with grain yield of 6.47 and 6.38 t/ha, respectively, had less interaction with the environment and more stability and can be recommended for cultivation in similar climate in spring. The result of this research also showed that the stability analysis by ranking method had similar results with simultaneous selection method.