ارزیابی تنوع مولکولی و روابط ژنتیکی بین ارقام برنج (oryza sativa l.)

هدف از این تحقیق، ارزیابی تنوع و روابط ژنتیکی بین 57 رقم برنج موجود در کلکسیون موسسه تحقیقات برنج کشور شامل 26 رقم بومی ایرانی، 13 رقم اصلاح شده ایرانی و 18 رقم وارداتی بود کهبا استفاده از 38 نشانگر ریزماهواره پیوسته با ویژگی هایکمی و کیفی روی کروموزوم 6 برنج انجام شد. در مجموع 281 آلل در ژنوتیپ های مورد مطالعه شناسایی شد و تعداد آلل ها در هر جایگاه ریزماهواره از دو تا یازده آلل متغیر بود. میانگین تعداد آلل های مشاهده شده و موثر به ترتیب 39/7 و 15/5 آلل و میانگین تنوع ژنی نئی، شاخص تنوع شانون و میزان اطلاعات چندشکلی نیز به ترتیب 752/0، 685/1 و 741/0 به دست آمد که نشان دهنده وجود تنوع بالا بین ژنوتیپ های مورد مطالعه بود. برآورد شاخص های تنوع جهت مقایسه نشانگرهای مطالعه شده نشان داد که به ترتیب نشانگرهایrm510 ، rm225، rm31،rm402، rm528، rm204، rm162، rm584 وrm3 با دارا بودن بالاترین مقادیر تنوع در جمعیت مورد مطالعه، به عنوان موثرترین نشانگرها جهت بررسی تنوع ژنتیکی در برنج بودند. ارزیابی تشابه ژنتیکی بین ارقام بومی، اصلاح شده و وارداتی برنج نشان داد که بیشترین تشابه بین ارقام بومی و اصلاح شده و کمترین تشابه بین ارقام اصلاح شده و وارداتی وجود داشت. تجزیه خوشه‌ای به روش upgma بر اساس ضریب تشابه جاکارد، 57 رقم مورد مطالعه را در چهار گروه جداگانه قرار داد، به طوری که ارقام بومی، اصلاح شده و وارداتی تا حدود زیادی از هم تفکیک شدند. بنابراین، بر اساس نتایج این تحقیق پیشنهاد می شود که ضمن استفاده از نشانگرهای rm510، rm225، rm31،rm402، rm528، rm204، rm162، rm584 وrm3به عنوان نشانگرهای کارامد و آگاهی بخش در مطالعات مربوط به تعیین تنوع ارقام برنج، از تلاقی بین ارقام موجود در گروه های دورتر حاصل از تجزیه خوشه ای نیز می توان برای تهیه ارقام جدید دارای ویژگی های کمی و کیفی متنوع استفاده کرد.