تحلیل آثار اقتصادی- اجتماعی پذیرش کشت دوم پس از برنج در شهرستان فومن

پژوهش حاضر با هدف بررسی آثار اقتصادی ـ اجتماعی پذیرش کشت دوم پس از برنج در شهرستان فومن در سال 1393 انجام شد. برای این منظور، بیست و دو شاخص اجتماعی در قالب هفت عامل اصلی شامل مشارکت، امنیت، آموزش، حضور جوانان و زنان، رضایت از وضعیت موجود، بیکاری و مهاجرت و سه شاخص اقتصادی در مقیاس های کمی و کیفی بر اساس طیف شش گزینه ای لیکرت ارزیابی شدند. پژوهش به روش علّی ـ قیاسی با نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده از روستاهای مورد مطالعه انجام شد و داده های پژوهش با استفاده از ابزار پرسش نامه از 202 شالیکار (101 نفر پذیرنده و 101 نفر نپذیرنده کشت دوم) جمع آوری شد. روایی ظاهری پرسش نامه با استفاده از نظرات استادان دانشگاهی و کارشناسان کشاورزی مورد بررسی قرار گرفت و اصلاحات لازم اعمال شد. به منظور بررسی اعتماد (پایایی) پرسش نامه نیز از روش بازآزمایی استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t، اندازه اثر و تحلیل منفعت به هزینه استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان درآمد و سود حاصل از کشت محصول اصلی (برنج) و نیز کشت دوم در یک سال زراعی در پذیرندگان کشت دوم نسبت به نپذیرندگان کشت دوم به مراتب بالاتر و اجرای کشت دوم از نظر اقتصادی مقرون به صرفه بود. از مهم ترین آثار اجتماعی اجرای کشت دوم می توان به کاهش میزان مهاجرت و بیکاری در خانوارهای پذیرنده کشت دوم اشاره کرد. علاوه بر آن، با اجرای کشت دوم، به ترتیب اولویت عواملی چون مشارکت، رضایت از وضعیت موجود، امنیت، آموزش و حضور جوانان و زنان، بهبود قابل توجهی را نشان دادند.