ارزیابی عملکرد دانه و انتقال مجدد ماده خشک جو (Hordeum vulgare L.) در تیمارهای الگوی کاشت و میزان بذر

به‌ منظور ارزیابی عملکرد دانه و انتقال مجدد ماده خشک جو رقم جنوب در تیمارهای الگوی کاشت و میزان بذر، آزمایشی به صورت کرت‌های نواری در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان در سال زراعی 93-1392 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار الگوی کاشت (مسطح با فواصل ردیف 17 سانتی‌متر، مسطح با فواصل ردیف 25 سانتی‌متر، دو ردیف کشت روی پشته50 سانتی‌متری و سه ردیف کشت روی پشته 50 سانتی‌متری) به عنوان عامل اول و چهار سطح میزان بذر (200، 300، 400 و 500 بذر در متر مربع) به عنوان عامل دوم در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که بیشترین شاخص سطح برگ، تعداد سنبله در متر مربع، وزن هزار دانه، عملکرد دانه (1/5072 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (2/13250 کیلوگرم در هکتار) از الگوی کشت مسطح با فواصل ردیف 17 سانتی‌متر به دست آمد. با افزایش میزان بذر، روز تا آغاز خروج سنبله از غلاف برگ پرچم، تعداد دانه در سنبله و عملکرد دانه کاهش، اما تعداد سنبله در واحد سطح افزایش پیدا کرد. اثر متقابل الگوی کاشت و میزان بذر بر کارایی انتقال مجدد و سهم انتقال مجدد در عملکرد دانه معنی‌دار بود. پشته‌های سه ردیفه نسبت به تغییرات میزان بذر حساسیت بیشتری داشته و با هر واحد افزایش میزان بذر در آن، سهم انتقال مجدد در عملکرد دانه افزایش معنی‌داری پیدا کرد. این موضوع نشان داد که کاهش فواصل بین بوته ها روی ردیف همزمان با مصرف مقدار بذر بیشتر، از طریق تشدید رقابت، کاهش نفوذ نور درون پوشش گیاهی و تسریع زردی برگ ها، وابستگی دانه ها را به مواد ذخیره ای افزایش می دهد.