بررسی صفات بیوشیمیایی و شیمیایی ژنوتیپ های مختلف برنج تحت تنش شوری

شوری یکی از مهم ترین موانع کشاورزی است که تولید محصولات زراعی را کاهش می دهد. جهت بررسی تاثیر شوری بر برخی خصوصیات بیوشیمیایی و شیمیایی گیاه برنج، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج در سال 1391 اجرا شد. فاکتور اصلی 4 سطح شوری (0، 44، 88 و 132 میلی مولار nacl) و فاکتور فرعی 11 ژنوتیپ برنج بودند. میزان کلروفیل، قندهای محلول، پرولین و پروتیین محلول برگ، سدیم برگ و ریشه، پتاسیم برگ و ریشه، نسبت سدیم به پتاسیم برگ و ریشه اندازه گیری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. ژنوتیپ ها از نظر تمامی صفات به جز نسبت سدیم به پتاسیم برگ دارای اختلاف معنی‌داری در سطوح 1 و 5 درصد بودند. همبستگی مثبت و معنی داری بین پرولین و قندهای محلول برگ در شرایط تنش مشاهده شد. تجزیه به عامل ها بر اساس تجزیه به مولفه های اصلی و چرخش وریماکس در شرایط بدون تنش 5 و در شرایط تنش (متوسط تنش ها) 4 عامل به ترتیب 79/79 و 10/68 درصد تغییرات را تبیین کردند. ژنوتیپ های مورد نظر با استفاده از تجزیه خوشه ای و روش وارد در هر دو شرایط عدم تنش و تنش، 3 گروه را تشکیل دادند. نتایج حاصل از تجزیه ضرایب عاملی، نشانگر اهمیت مولفه تحمل به تنش شامل صفات پرولین و پروتیین برگ در گزینش ژنوتیپ های مطلوب برای شرایط تنش شوری بود. با توجه به نتایج حاصله، می توان از تلاقی ژنوتیپ های خوشه اول با خوشه سوم به علت حداکثر اختلاف، جهت بهره‌وری از هتروزیس و ایجاد تنوع ژنتیکی استفاده نمود.