ارزیابی تحمل به شوری در ارقام و لاین های برنج(Oryza sativa L.) با تاکید بر شاخص های تحمل به تنش

به منظور ارزیابی تحمل به تنش شوری در مرحله گیاهچه ای، 17 ژنوتیپ بومی و اصلاح شده در آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مقایسه شدند. تنش شوری در مرحله ابتدایی رشد رویشی و در 4 سطح شوری nacl (4، 8 و 12 دسی زیمنس بر متر و تیمار شاهد با هدایت الکتریکی 19/1 دسی زیمنس بر متر) اعمال شد. نتایج حاصل نشان داد که ژنوتیپ ها از نظر امتیاز ژنوتیپی متفاوت بودند. ویژگی های مورفولوژیک شامل طول شاخساره و ریشه، وزن خشک شاخساره و ریشه، نسبت طول ریشه به طول شاخساره و بیوماس رویشی اندازه گیری شدند. امتیازبندی تحمل به شوری ژنوتیپ ها برای همه صفات در سطح احتمال 1% معنی دار شد که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی معنی دار بین آن‌ها بود. مقایسه میانگین ها نشان داد که طول ریشه و طول شاخساره با افزایش سطوح شوری کاهش یافت. بیشترین و کمترین ارتفاع شاخساره به ترتیب در رقم شاه پسند و حسن سرایی (رقم محلی) مشاهده شد. بیشترین مقادیر شاخص های sti، mp، gmp و hm متعلق به ارقام شاه پسند، سنگ جو و لاین 416 بود. بر اساس نتایج حاصل از همبستگی میان شاخص ها و تجزیه به مولفه‌های اصلی در سه سطح شوری، sti، gmp و hm به عنوان شاخص‌های مطلوب مقاومت تعیین شدند. نتایج حاصل از تجزیه به مولفه‌های اصلی و تجزیه خوشه ای برای گروه بندی ژنوتیپ ها با استفاده از این شاخص ها نیز نشان داد که از بین ژنوتیپ های مطالعه شده، رقم محلی شاه پسند و لاین اصلاح شده 416 متحمل ترین ژنوتیپ ها به تنش شوری در مرحله گیاهچه ای بودند.