مطالعه پایداری ژنوتیپ های امید بخش جو با استفاده از تجزیه Ammi در مناطق سرد ایران

عملکرد یک ژنوتیپ ممکن است از مکانی به مکان دیگر و یا از سالی به سال دیگر تغییر یابد و در اصطلاح اثر متقابل ژنوتیپ×محیط وجود داشته باشد. برای به نژادگران مطالعه اثر متقابل ژنوتیپ×محیط و شناسایی ارقام پایدار و با عملکرد بالا از اهمیت زیادی برخوردار است. در این تحقیق، پایداری و سازگاری 20 ژنوتیپ جو در آزمایش های یکنواخت سراسری با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در 8 اقلیم سرد به مدت دو سال زراعی (85-1383) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه ammi نشان داد که اثر اصلی ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل ژنوتیپ×محیط و چهار مولفه اصلی اول اثر متقابل در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. از دو مولفه اصلی اول و دوم (ipca1 و ipca2) برای رسم biplot استفاده شد. تجزیه خوشه ای نیز ژنوتیپ ها را به سه گروه تقسیم کرد که ژنوتیپ های هر گروه از نظر پایداری مشابه هم بودند. در مجموع لاین شماره 17 (makouee//zarjow/80-5151) با توجه به معیار پایداری مورد استفاده، پایداری مطلوب تری را نشان داد و از اینرو این ژنوتیپ، به عنوان ژنوتیپ برتر از نظر پر محصولی و پایداری عملکرد شناسایی و به برنامه های به زراعی و آزمایش‌های تحقیقی تطبیقی پیشنهاد شد. در پایان چنین نتیجه گیری شد که اگرچه به نژادی ارقام سازگار و پایدار برای پهنه گسترده اقلیم سرد کشور مشکلات خاص خود را دارد، اما اطلاعات حاصل از روش های تجزیه پایداری برای انتخاب ژنوتیپ های پر محصول و با سازگاری عمومی و یا خصوصی، می تواند راه حل مناسبی برای حل این مشکلات باشد.