بررسی تاثیر مخلوط ارقام در کنترل چهار بیماری برگی گندم

مقدمه: یکی از روش‌های موثر در کنترل بیماری‌های گندم، استفاده از مخلوط ارقام است. اصولاً باید از ارقامی استفاده شود که به‌لحاظ صفات زراعی خوب و مشابه، اما در مقاومت به بیماری‌ها متفاوت باشند. استفاده از مخلوط ارقام زمانی متداول است که رقم پرمحصول، حساس و رقم کم‌محصول، مقاوم به بیماری باشد و به این ترتیب، مخلوط آنها دارای راندمان قابل قبولی باشد. مخلوط ارقام به‌عنوان مخلوطی از ارقام متفاوت تعریف شده است که شباهت کافی برای رشد کردن در کنار هم دارند، اما از نظر بسیاری از صفات نظیر مقاومت در برابر بیماری‌ها، متفاوت هستند. مخلوط ارقام، بیماری را به‌طور کامل متوقف نمی‌کند، بلکه نرخ پیشرفت بیماری را از طریق محو کردن تعداد زیادی از اسپورها در هر چرخه تکثیر بیمارگر کاهش می‌دهد. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی تاثیر کشت مخلوط سه رقم کوهدشت، مغان و مروارید در کنترل چهار بیماری سفیدک سطحی، لکه خرمایی، زنگ زرد و زنگ قهوه‌ای بود.مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی تاثیر مخلوط ارقام در کنترل بیماری‌های برگی گندم، تحقیقی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان اجرا شد. رقم‌های مورد استفاده شامل سه رقم کوهدشت، مغان و مروارید بودند که از نظر چهار بیماری برگی شامل سفیدک سطحی، لکه خرمایی، زنگ زرد و زنگ قهوه‌ای مورد ارزیابی قرار گرفتند. سفیدک سطحی و لکه خرمایی بر اساس میزان آلودگی با استفاده از مقیاس ساری و پرسکات و زنگ زرد و قهوه‌ای با استفاده از تیپ و شدت آلودگی اندازه گیری شدند. شدت نهایی و مقدار استاندارد شده‌ سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (saudpc) برای هر چهار بیماری ارزیابی شد.یافته‌های تحقیق: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها نشان داد که اختلاف آماری بسیار معنی‌داری (0/01>p) بین تیمارهای آزمایش از لحاظ شدت نهایی بیماری و مقدار استاندارد شده‌ سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (saudpc) هر چهار بیماری وجود داشت. نتایج آزمون مقایسه میانگین‌ها نشان داد که در مورد سفیدک سطحی، تمام تیمارها دارای شدت نهایی بیماری بالاتر از 30 درصد و پایین‌تر از 45 درصد بودند و بنابراین، کارایی مناسبی در هیچ کدام از تیمارها برای کاهش شدت این بیماری مشاهده نشد، اما در مورد زنگ زرد، مقاوم بودن ارقام کوهدشت، مروارید و مخلوط بذری آنها، آشکارا قابل مشاهده بود. در مورد لکه خرمایی، پایین‌ترین شدت نهایی بیماری در رقم مروارید و مخلوط یک به یک کوهدشت و مغان مشاهده شد و سایر نسبت‌های مخلوط بذر دو رقم کوهدشت و مغان نتوانست کنترل مناسب بیماری را به‌دنبال داشته باشد. در مورد بیماری زنگ قهوه‌ای، پایین‌ترین شدت نهایی بیماری در رقم‌های مروارید و مغان با تراکم 150 بذر در متر مربع و بالاترین شدت بیماری در تیمارهای مربوط به رقم کوهدشت مشاهده شد.نتیجه گیری: در این تحقیق، تاثیر مخلوط ارقام در کنترل بیماری‌های برگی گندم مورد بررسی قرار گرفت. در مورد بیماری سفیدک سطحی، تمام تیمارها دارای شدت نهایی بیماری بالاتر از 30 درصد و پایین‌تر از 45 درصد بودند و بنابراین، کارایی مناسبی در هیچ کدام از تیمارها برای کاهش شدت این بیماری دیده نشد، در حالی‌که مقاوم بودن ارقام کوهدشت (تیمار شماره 1) و مروارید (تیمار شماره 3) و ترکیب بذری آنها (تیمار شماره 10) برای بیماری زنگ زرد، آشکارا قابل مشاهده بود. در مورد بیماری لکه خرمایی، پایین‌ترین شدت نهایی بیماری در دو تیمار شماره 3 (رقم مروارید) و 4 (مخلوط 1:1 کوهدشت و مغان) مشاهده شد و سایر نسبت‌های مخلوط بذر دو رقم کوهدشت و مغان نتوانست بیماری را کنترل کند. در مورد بیماری زنگ قهوه‌ای، پایین‌ترین شدت نهایی بیماری در دو تیمار 3 (رقم مروارید) و 12 (رقم مغان با تراکم 150 بذر در متر مربع) و بالاترین شدت بیماری در تیمارهای مربوط به رقم کوهدشت مشاهده شد.

effect of cultivar mixture in control of four foliar diseases of wheat

introductionone of the effective strategies to control wheat diseases is to use a mixture of varieties. basically, varieties with good and similar agricultural traits, but different in diseases resistance should be used. it is common to use a mixture of cultivars, when the high-yielding cultivar is sensitive and the low-yielding cultivar is resistant, so that their mixture has an acceptable efficiency. the mixture of cultivars is defined as a mixture of different cultivars that are similar enough to grow together, but differ in many traits such as disease resistance. the mixture of cultivars does not completely stop the disease, instead it reduces the disease progression rate by eliminating a large number of pathogen spores in each reproductive cycle. the aim of this research was to investigate the effect of mixed cultivation of three cultivars, kohdasht, moghan and morvarid, in controlling four diseases, powdery mildew, tan spot, stripe rust and leaf rust.materials and methodsto investigate the effect of the mixture of cultivars in control of wheat leaf diseases, a research was performed in a randomized complete block design with 12 treatments and four replications in the gorgan agricultural research station, gorgan, iran. the studied cultivars included three cultivars, kohdasht, moghan, and maorvarid, and the evaluated diseases were four leaf diseases including powdery mildew, tan spot, stripe (yallow) rust, and leaf (brown) rust. powdery mildew and tan spot were measured based on contamination rate using the sari and prescott scale, and atripe and leaf rusts were measured based on the disease type and severity. final disease severity and standardized area under disease progression curve (saudpc) were evaluated for all four diseases.research findingsthe results of the statistical analysis of data revealed that there was a very significant statistical difference (p<0.01) between experimental treatments for the final disease severity and saudpc of all four diseases. the results of comparison of means for powdery mildew showed that all treatments had a final disease severity higher than 30% and lower than 45%. therefore, none of the treatments could reduce the severity of this disease. however, in term of stripe rust, the resistance of kohdasht and morvarid cultivars and their mixtures was clearly observed. for tan spot, the lowest final severity of disease was recorded in morvarid and 1:1 mixture of kohdasht-moghan, and the other mixtures of kohdasht-moghan could not significantly reduce the severity of this disease. in term of leaf rust, the lowest final severity of the disease was observed in morvarid and moghan cultivars with a density of 150 seeds per m2, and the highest final severity in kohdast cultivar. conclusionin this research, the effect of the mixture of cultivars in the control of wheat leaf diseases was investigated. in the case of powdery mildew, all treatments had a final severity of the disease higher than 30% and lower than 45%, and therefore, there is no proper efficiency in any of the treatments to reduce the severity of this disease. for yellow rust disease, the resistance of kohdasht (treatment no. 1) and marwarid (treatment no. 3) cultivars and their seed mixture (treatment no. 10) was clearly observed. in term of tan spot disease, the lowest final severity of the disease was observed in two treatments, morvarid cultivar (treatment no. 3) and 1:1 mixture of kohdasht and mughan cultivars treatment no. 4), and the other proportions of the seed mixture of kohdasht and moghan varieties could not properly control the disease. in the case of brown rust disease, the lowest final intensity of the disease was observed in two treatments, morvarid (treatment no. 3) and moghan (treatment no. 12) with a density of 150 seeds per m2, and the highest severity of this disease was observed in the treatments belonging to kohdasht variety.