تجزیه همبستگی کانونیک صفات فیزیولوژیک با صفات فنولوژیک و ریشه‌ای در ژنوتیپ‌های مختلف گندم نان

به منظور برآورد همبستگی و روابط بین صفات مختلف در گندم، 30 ژنوتیپ گندم نان در دو آزمایش جداگانه در گلخانه و مزرعه تحت دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی در مرحله شروع گلدهی مورد مطالعه قرار گرفتند. طرح آزمایش در هر دو شرایط گلخانه و مزرعه، طرح کرت های خردشده بود که در آن تنش خشکی به عنوان فاکتور اصلی و ژنوتیپ های گندم به عنوان فاکتور فرعی آزمایش در نظر گرفته شدند، اما طرح پایه در گلخانه طرح کاملاً تصادفی و در مزرعه طرح بلوک‌های کامل تصادفی هر دو با سه تکرار بود. نتایج حاصل از تجزیه همبستگی کانونیک نشان داد که همبستگی معنی‌داری در هر دو سطح بدون تنش و تنش خشکی بین جفت متغیرهای کانونیک حاصل از صفات فیزیولوژیک با صفات ریشه‌ای و فنولوژیک وجود داشت، به‌طوری‌که در شرایط مزرعه، تابع کانونیک اول برای صفات فیزیولوژیک (v1) بیش تر متاثر از تعداد روز تا 50 درصد گلدهی و سرعت پر شدن دانه بود، ولی برای صفات فنولوژیک (w1) بیش تر تحت تاثیر صفات کاتالاز، پر‌اکسیداز، مالون دی‌آلدهید، میزان پراکسید هیدروژن برگ و محتوای پرولین قرار داشت. در مقابل در شرایط گلخانه، تابع کانونیک اول برای صفات ریشه ای (v1) بیش تر تحت تاثیر میزان پرولین، میزان h2o2 برگ، mda، پر‌اکسیداز، کاتالاز، غلظت کلروفیل کل و کلروفیل a قرار گرفت، در حالی که برای صفات فیزیولوژیک (w1) بیش تر متاثر از صفت وزن خشک ریشه بود. نتایج این آزمایش نشان داد که به منظور گزینش ارقام متحمل به خشکی تحت هر دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی، افزایش وزن خشک ریشه از طریق افزایش غلظت mda، میزان h2o2 برگ، میزان پرولین، پر‌اکسیداز و کاتالاز و کاهش کلروفیل کل و کلروفیل a تحت شرایط گلخانه و افزایش سرعت پر شدن دانه از طریق افزایش کاتالاز، پر‌اکسیداز و پرولین و کاهش غلظت mda و h2o2 برگ تحت شرایط مزرعه می‌توانند به عنوان معیارهای گزینشی مناسب در نظر گرفته شوند.

Analysis of canonical correlation of physiological traits with phonological and root traits in different bread wheat genotypes

To estimate the relationships and correlations among different traits in wheat, 30 bread wheat genotypes were studied in two separate experiments in greenhouse and field under two conditions (nonstress and drought stress at the beginning of flowering stage). The experimental design in both greenhouse and field conditions was a split plot design in which drought stress and wheat genotype were considered as the main and subfactor, respectively, but the basic design in the greenhouse was completely randomized design and in the field was randomized complete block design both with three replications. The results of canonical correlation analysis showed that there was a significant correlation under both nonstress and drought stress conditions between pairs of canonical variables resulting from physiological traits with root and phenological traits, so that in the field conditions, the first canonical function for physiological traits (V1) was most affected by number of days to 50% flowering and grain filling rate, but for phonological traits (W1) by catalase (CAT), peroxidase (POX), malondialdehyde (MDA), leaf H2O2 and proline contents. In contrast under greenhouse conditions, the first canonical function for root traits (V1) was more affected by proline, leaf H2O2, MDA, POX, CAT, total chlorophyll and chlorophylla contents, while for physiological traits (W1) by root dry weight. The results of this experiment showed that to select drought tolerant cultivars under both nonstress and drought stress conditions, increasing root dry weight by increasing MDA concentration, leaf H2O2 content, proline content, POX and CAT and decreasing total chlorophyll and chlorophylla under greenhouse conditions and increasing grain filling rate by increasing CAT, POX and proline and decreasing MDA and H2O2 under field conditions can be considered as appropriate selection criteria.