صفات مرتبط با تحمل به تنش خشکی و ارتباط آن با نشانگر aflp در ژنوتیپ‌های گندم نان

به منظور شناسایی نشانگرهای مرتبط با صفات وابسته به تحمل به خشکی تحت دو شرایط متفاوت رطوبتی، دیم (تنش خشکی) و آبیاری تکمیلی، آزمایشی در دو سال متوالی (94-1392) اجرا شد. از بین آغازگرهای aflp مورد استفاده، هشت ترکیب آغازگری ecori/msei در مجموع 119 نوار چندشکل با میانگین 14.88 نوار به ازای هر نشانگر تولید کردند. متوسط محتوای اطلاعات چند شکلی (pic) برای کلیه نشانگرها 0.298 محاسبه شد. بر اساس آماره های تنوع ژنتیکی ارزیابی شده شامل pic، شاخص شانون (i)، هتروزیگوسیتی مورد انتظار (he) و تعداد آلل‌های موثر (ea)، ترکیب eact/mctt به عنوان بهترین ترکیب آغازگر در تفکیک ژنوتیپ های مورد مطالعه شناسایی شد. ارتباط بین صفات آگروفیزیولوژیک به عنوان متغیرهای وابسته و داده های مولکولی به عنوان متغیرهای مستقل از طریق تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام مورد بررسی قرار گرفت و  76 و 98 نشانگر پیوسته با صفات مورد مطالعه به ترتیب در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی شناسایی شد. در شرایط آبیاری تکمیلی، بالاترین ضریب تبیین به نشانگر eact/mctc11 با توجیه بیش از 60 درصد تغییرات وزن پدانکل، طول پدانکل، وزن خشک سنبله و وزن دانه در سنبله و نشانگر eact/mctt8 با توجیه 62 درصد از تغییرات وزن هزار دانه اختصاص یافت. در شرایط دیم نیز نشانگر eact/mctt8 با 70 درصد، نشانگر eacg/mctg2 با 57 درصد و نشانگر eacg/mcaa2 با 51 درصد، به ترتیب بالاترین میزان تغییرات وزن هزار دانه، نسبت آب از دست رفته و محتوای آب نسبی برگ را تبیین کردند. نشانگرهای eact/mctc11 و eacg/mcaa20 نیز 32 و 41 درصد از تغییرات عملکرد دانه را به ترتیب تحت شرایط آبیاری تکمیلی و دیم توجیه کردند. در این پژوهش، نشانگرeact/mctt8 به طور مشترک بیش از 60 درصد از تغییرات وزن هزار دانه را تحت هر دو شرایط آزمایشی توجیه کرد. نتایج این تحقیق می‌تواند در تامین اطلاعات اولیه برای انتخاب غیرمستقیم صفات گندم از طریق نشانگرهای مرتبط با تحت شرایط دیم مفید باشد.

Drought tolerance related traits in bread wheat and its association with AFLP marker

To identify markers associated with drought tolerance related traits under two different moisture conditions including rainfed (drought stress) and supplementary irrigation, an experiment was conducted in two consecutive years (20132015). Among the AFLP primers used in this study, eight EcoRI/MseI primer combinations produced a total of 119 polymorphic bands with an average of 14.88 bands per marker. The average polymorphic information content (PIC) for all markers was calculated 0.298. Based on PIC, Shannon’s index (I), expected heterozygosity (He) and effective allele (EA), the combination of EACT/MCTT was identified as the best primer combination in distinguish of the studied genotypes. The relationship between agrophysiological traits as dependent variables and molecular data as independent variables was investigated using stepwise multiple regression analysis method and 76 and 98 markers associated with traits were identified under rainfed and supplementary irrigation conditions, respectively. Under supplementary irrigation conditions, the highest coefficient of determination (R2) was allocated for EACT/MCTC11 marker with more than 60% explanation of variations in peduncle weight, peduncle length, spike dry weight and grain weight per spike and EACT/MCTT8 with explanation of 62% variation of 1000 grain weight. Under rainfed conditions, the markers EACT/MCTT8 with 70%, EACG/MCTG2 with 57% and EACG/MCAA2 with 51%, explained the highest variation of 1000 grain weight, relative water lose and relative water content, respectively. The markers EACT/MCTC11 and EACG/MCAA20 explained 32% and 41% of the grain yield variance under supplemental irrigation and rainfed conditions, respectively. In this study, the marker EACT/MCTT8 explained more than 60% of the variation in 1000 grain weight under both experimental conditions. The results of this study can be useful in providing basic information for indirect selection of wheat traits using associated markers under rainfed conditions.