تجزیه ژنتیکی عملکرد و اجزای عملکرد ذرت در لاین‌ها و نتاج F2 با استفاده از تجزیه دای‌آلل به‌روش گرافیکی هیمن

به منظور برآورد عمل ژن‌ها و وراثت‌پذیری صفات عملکرد و اجزای عملکرد ذرت، نتاج f2 حاصل از تلاقی نیمه دی‌آلل پنج لاین s7 ذرت به همراه لاین های والدینی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان در سال زراعی 97-1396 مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه، عملکرد دانه و اجزای آن شامل تعداد بلال در بوته، تعداد دانه در بلال، تعداد ردیف دانه، تعداد دانه در ردیف، طول بلال و وزن صد دانه بود. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها، اختلاف معنی‌داری را بین ژنوتیپ‌ها برای کلیه صفات مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد نشان داد. نتایج تجزیه و تحلیل گرافیکی هیمن نیز نشان داد که سهم آثار غیرافزایشی در کنترل بیش تر صفات، مهم‌تر از آثار افزایشی ژن ها بود. صفات تعداد بلال، تعداد دانه در ردیف و عملکرد دانه در بوته تحت کنترل اثر غالبیت ناقص ژن‌ها قرار داشتند، در حالی که سایر صفات مورد مطالعه توسط اثر فوق غالبیت ژن‌ها کنترل شدند. وراثت‌پذیری خصوصی صفات نیز بین حداقل 0.03 برای صفت تعداد ردیف دانه تا حداکثر 0.50 برای وزن صد دانه متغیر بود. به این ترتیب، نتایج این تحقیق نشان داد که برای اصلاح صفات تعداد بلال، تعداد دانه در ردیف و عملکرد دانه در بوته می‌توان از هر دو روش گزینش و تولید هیبرید استفاده کرد، اما برای اصلاح سایر صفات در جمعیت مورد مطالعه، استفاده از پدیده هتروزیس و تولید هیبرید پیشنهاد می‌شود.

Genetic analysis of grain yield and its components of maize in lines and F2 progenies using diallel analysis by Hayman’s graphical approach

To estimate gene action and heritability of yield and yield components of maize, F2 progenies derived from halfdiallel cross of five S7 maize lines along with parental lines were assessed in a randomized complete block design with three replications at the Research Farm of Graduate University of Advanced Technology, Kerman, Iran, in 201718. The studied traits were grain yield and its components including number of ear per plant, number of grain per ear, number of grain row, number of grain per row, ear length and 100grain weight. Results of analysis of variance showed significant differences among genotypes for all studied traits at 1% probability level. The results of Hayman’s graphical analysis also indicated that the contribution of nonadditive gene effects was more important than additive effects in controlling most traits. Number of ear, number of grain per row and grain yield per plant were controlled by the incomplete dominance effects of genes, while the other traits were controlled by overdominance effects. Broad sence heritability of the traits varied from 0.03 for number of grain row to 0.50 for 100grain weight. The results of this study showed that both hybrid production and selection methods can be used to breed the number of ear, number of grain per row and grain yield per plant, but to breed the other traits in the studied population, the use of heterosis phenomenon and hybrid production is suggested.