ارزیابی ژنوتیپ های آژیلوپس تائوشی (aegilops tauschii) با استفاده از شاخص‌های تحمل به خشکی

خشک سالی و آثار ناشی از آن مهم‌ ترین و رایج ‌ترین تنش محیطی است که تولیدات کشاورزی را در جهان با محدودیت روبه‌رو ساخته است. یکی از راه بردهای مفید اصلاح گیاهان زراعی برای مقاومت به خشکی، حفظ و بهره‌گیری از تنوع موجود ژرم پلاسم آن‌ها می‌باشد. به‌منظور شناسایی منابع مقاومت به خشکی، 125ژنوتیپ گندم نیای آژیلوپس تائوشی در قالب طرح آگمنت با سه تکرار و تحت دو شرایط بدون تنش (آبیاری تکمیلی در سه مرحله ساقه دهی، گلدهی و پرشدن دانه) و تنش خشکی (بدون آبیاری تکمیلی) کشت و بر اساس شاخص های تحمل به خشکی مورد ارزیابی قرار گرفتند. مطالعه همبستگی عملکرد با شاخص‌های تحمل نشان داد که شاخص‌های میانگین حسابی (mp)، میانگین هندسی (gmp)، تحمل به تنش (sti) و تحمل (tol) برای شناسایی ژنوتیپ های با عملکرد بالا در هر دو شرایط تنش و بدون تنش خشکی مناسب بودند. بر اساس این شاخص‌ها،به ترتیب ژنوتیپ های شماره 55، 50، 58 و 65 متحمل ترین ژنوتیپ ها و ژنوتیپ های شماره 45، 34، 3 و 9 حساس‌ترین ژنوتیپ ها تعیین شدند. گروه‌بندی ژنوتیپ ها بر مبنای شاخص‌های تحمل با استفاده از تجزیه خوشه ای به روش متوسط فاصله بین گروه ها (upgma)، ژنوتیپ ها را در هفت گروه مختلف دسته بندیکرد. ژنوتیپ های شماره50،55، 58 و 65 کهدارایبیش ترین مقادیر برایاین شاخص‌ها بودند، در دو گروه سه و پنجقرار گرفتند. نتایج تحلیل های آماری مختلف در این تحقیق نشان داد که دو ژنوتیپ شماره 50 و 55 به‌عنوان متحمل ترین ژنوتیپ ها بودند و می توانند به عنوان منابع ژنتیکی مناسب در برنامه های به نژادی گندم برای تحمل به خشکی مورد توجه قرار گیرند.