برآورد پارامترهای ژنتیکی برخی صفات مرفوفیزیولوژیک گندم نان با استفاده از تلاقی‌های دای‌آلل

به منظور برآورد پارامترهای ژنتیکیبرخیصفات مورفوفیزلوژیک در گندم نان،شش ژنوتیپگندم و بذرهای حاصل از تلاقی دای‌آلل یک‌‌طرفهآن ها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 93-1392 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم گچساران ارزیابی شدند. بررسی ضریب رگرسیون نشان داد که فرضیات مدل افزایشی غالبیت برای صفات تعداد روز تا ظهور سنبله و رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع بوته، طول سنبله، طول خروج سنبله از برگ پرچم و وزن هزار دانه وجود نداشت. هر دو اثر افزایشی و غیرافزایشی در کنترل ژنتیکی صفات قدرت رشد گیاهچه، طول دوره پر شدن دانه، محتوی کلروفیل، دمای کانوپی، طول دانه و عملکرد دانهنقش داشتند، اما سهم اثر غیرافزایشی نسبت به جزء افزایشی ارجحیت داشت. متوسط درجه غالبیت ژن ها برای اینصفات به ترتیب برابر با 1.02، 1.05، 1.32، 1.41، 1.39 و 1.62 بود که عمل فوق غالبیت ژن‌ها را در کنترل این صفات نشان می دهد. نتایج حاصل از تحلیل گرافیکی هیمن نشان داد که افزایش قدرت رشد گیاهچه، عملکرد دانه، طول دانه و دمای کانوپی، به وسیله آلل‌های مغلوب و افزایش محتوی کلروفیلتوسط آلل‌های غالب کنترل می‌شود. نقش عمل غیرافزایشی و فوق غالبیت ژن ها در کنترل عملکرد دانه، نشان‌دهنده امکان استفاده از پدیده هتروزیس در اصلاح این صفت مهم در ارقام جدید گندم می‌باشد. تلاقی‌هایdamara6 damara-6 icw99-0427-8ap-0ap-0ap-3ap-0ap× کوهدشت و pastor/2*sitta//pbw343*2/kukuna× کوهدشت، با توجه به برخورداری از هتروزیس بالا و نیزبیشترین میزان عملکرد دانه در بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه در این تحقیق،جهت استفاده از پدیده هتروزیسدر برنامه‌های اصلاح عملکرد دانه در گندم پیشنهاد می‌‌شوند.