کارایی تله چسبنده زرد رنگ و دی‌وک در نمونه‌برداری از چهار آفت مزارع گندم

پایش آفات از اجزای کلیدی مدیریت تلفیقی آفت در اکوسیستم‌های کشاورزی است به‌طوری‌که قبل از هر تصمیم‌گیری در مورد کاربرد روش‌های مدیریتی آفات، باید اطلاعات مناسبی از تراکم آفت در دسترس باشد. در این مطالعه، کارایی دو روش کارت‌های چسبنده زرد رنگ و دستگاه دی‌وک جهت نمونه‌برداری مگس فری (oscinella frit l.)، مگس زرد ساقه گندم (chlorops pumilionis bjerk.)، زنبور ساقه‌خوار‌‌ گندم (cephus pygmaeus l.) و زنجرک ساموتیتیکس (psammotettix alienus dahlb.) بررسی شدند. این مطالعه در شهرستان زرقان استان فارس طی سال‌های 1392 و 1393 انجام شد. جهت تعیین پراکنش فضایی آفات از قانون نمایی تیلور استفاده شد. به منظور تعیین اندازه نمونه مطلوب از طرح نمونه‌برداری دنباله‌ایی با دقت ثابت 0.2 و با روش گرین استفاده شد. در روش نمونه‌برداری با کارت زرد چسبنده پراکنش فضایی زنبور ساقه‌خوار‌ گندم از نوع تجمعی بود و زنجرک ساموتیتیکس، مگس زرد ساقه گندم و مگس فری دارای الگوی پراکنش تصادفی بودند. در روش نمونه‌برداری با دی‌وک پراکنش فضایی هر چهار آفت از نوع تصادفی بود. نتایج نشان داد تعداد واحد نمونه‌برداری مورد نیاز با افزایش میانگین تراکم جمعیت آفت کاهش یافت. هرگاه میانگین تراکم جمعیت مگس زرد ساقه گندم، مگس فری، زنبور ساقه‌خوار‌ گندم و زنجرک ساموتیتیکس در هر کارت زرد یک عدد باشد، تعداد نمونه مورد نیاز با سطح دقت 0.2 به ترتیب21، 27، 42 و 48 است و هرگاه میانگین تراکم این چهار آفت در هر واحد نمونه‌برداری دستگاه دی‌وک یک عدد باشد، تعداد نمونه مورد نیاز به ترتیب 19، 13، 33 و 39 است. نتایج نشان داد که می‌توان از کارت‌های زرد چسبنده هم بر اساس شاخص تغییر نسبی (rv) و هم بر اساس دقت خالص نسبی (rnp) به عنوان یک ابزار مورد اعتماد و با کارایی مناسب در برنامه‌های نمونه‌برداری این چهار آفت گندم استفاده نمود. نتایج این مطالعه می‌تواند در برنامه‌های مدیریت تلفیقی مگس زرد ساقه گندم، مگس فری، زنبور ساقه‌خوار‌ گندم و زنجرک ساموتیتیکس در مزارع گندم مفید واقع شود.