ارزیابی مقاومت دوازده رقم گوجه‌فرنگی به شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی tuta absoluta (lep.: gelechiidae)

شبپره مینوز گوجهفرنگیtuta absoluta (meyrick) (lepidoptera: gelechiidae) از مهمترین و مخرب‌ترین آفات گوجهفرنگی در آمریکای جنوبی و مرکزی، اروپا و به تازگی در ایران محسوب میشود که باعث خسارت سنگینی به گلخانهها و مزارع گوجهفرنگی شده است. از آن جا که آنتیزنوز و آنتیبیوز دو سازوکار مهم در ارزیابی مقاومت گوجهفرنگی وحشی،lycopersicon hirsutum به شبپره مینوز گوجهفرنگی هستند، این دو سازوکار در دوازده رقم گوجهفرنگی اهلی، l. esculentum شامل پتومچ، موبیل، سوپراِسترین-بی، کینگستون، ردستون، اِرلیاُربانا-وای، اِرلیاُربانا، ریوگرند، کال-جی-اِنتری، پریمواِرلی، دهقان و فلات-111 در گل‌خانهای با نوسان دمای 18 تا 27 درجه سلسیوس در شبانهروز طی ماههای آبان و آذر سال 1392مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمون نخست به منظور بررسی سازوکار آنتیزنوز ارقام و ترجیح تخمگذاری شبپره مینوز گوجهفرنگی روی قسمتهای مختلف بوته در ارقام مورد مطالعه به اجرا درآمد. در آزمون دوم نیز طول دورههای جنینی، لارو و شفیره، مرگومیر تخم، لارو و شفیره، وزن شفیره، نسبت جنسی حشرات کامل، تعداد مینوزها و میزان آسیب شبپره مینوز گوجهفرنگی بررسی شدند. بیشترین و کمترین تخمگذاری با میانگین 30 و 33/5 تخم به ترتیب روی ارقام فلات-111 و کینگستون در روز چهارم آزمایش ثبت شد. همچنین ارقام مورد مطالعه از نظر طول دورههای جنینی، لارو و شفیره، وزن شفیره، تعداد مینوزها و میزان آسیب دارای تفاوت معنیدار بودند. ارقام مورد مطالعه بر اساس تمام ویژگیهای اندازهگیریشده به روش سلسلهمراتبی وارد در سه خوشه طبقهبندی شدند. سه رقم موبیل، ریوگرند و کال-جیاِنتری از مقاومت نسبی بیشتری به شبپره مینوز گوجهفرنگی برخوردار بودند.