سمیت تنفسی اسانس های زیره سبز، نعناع و اسطوخودوس روی مراحل تخم و بالغ کنه تارتن دولکه ای Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae)

کنه تارتن دولکه ایkoch tetranychus urticae یکی از مهم ترین آفات محصولات باغی، صیفی- سبزی و زینتی در سراسر جهان محسوب می شود. استفاده مکرر از سموم شیمیایی توسعه مقاومت به آفت کش ها، اثرات نامطلوب بر موجودات غیر هدف و آلودگی های زیست محیطی را به همراه داشته است. گیاهان منابع سرشاری از متابولیت های ثانویه با خاصیت آفت کشی می باشند که می توانند جایگزین مناسبی برای آفت کش های شیمیایی در مدیریت آفات شوند. در این پژوهش سمیت تنفسی اسانس سه گونه از گیاهان دارویی به نام های زیره سبز (l. cuminum cyminum)، نعناع (l. mentha spicata) و اسطوخودوس (lavandula stoechas l.) به روش تدخینی روی مراحل تخم و بالغ کنه تارتن دولکه ای مورد بررسی قرار گرفت. اسانس های گیاهی به روش تقطیر با آب و به کمک کلونجر تهیه شدند. آزمایش ها در دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±50 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. غلظت 50 درصد کشنده (lc50) برای اسانس های زیره سبز، نعناع و اسطوخودوس روی کنه های بالغ ماده به ترتیب 762/19، 929/20 و 534/34 میکرولیتر بر لیتر هوا پس از 24 ساعت به دست آمد. در زیست سنجی های تخم کشی، مقادیر lc50 برای سه اسانس مذکور به ترتیب 585/40، 714/19 و 953/30 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه شد. نتایج نشان داد که اسانس زیره سبز بیشترین خاصیت بالغ کشی را نسبت به دو اسانس دیگر داشت، اما اختلاف معنی داری بین اثر کشندگی اسانس های زیره سبز و نعناع وجود نداشت. هم چنین اسانس نعناع به طور معنی داری نسبت به دو اسانس دیگر، بیش ترین اثر کشندگی را روی مرحله تخم کنه تارتن دولکه ای داشته است.