تاثیر زمان و ارتفاع تابش اشعه uv-c بر سفیدبالک گلخانه trialeurodes vaporariorum و زنبور پارازیتوئید آن encarsia formosa

تحقیق حاضر به منظور ارزیابی تاثیر ارتفاع و زمان های مختلف پرتودهی اشعه uv-c روی مرحله تخم و پوره سن سوم سفیدبالک گلخانه trialeurodes vaporariorum (westwood) و میزان تخم ریزی و نرخ ظهور زنبور پارازیتوئید encarsia formosa gahan طراحی شد. در این مطالعه  چهار زمان و سه ارتفاع مختلف برای پرتودهی انتخاب شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد بین دو عامل زمان و ارتفاع های مختلف پرتودهی روی تلفات تخم و پوره سفیدبالک اثر متقابل وجود ندارد، اما تاثیر آن ها به صورت مجزا معنی دار شد. تلفات تخم و همچنین پوره سن سوم سفیدبالک با افزایش زمان و کاهش ارتفاع پرتودهی افزایش یافت، ولی به طور برعکس ظهور زنبور پارازیتوئید از پوره های سن سوم سفیدبالک پارازیته-پرتودهی‌شده با افزایش زمان و کاهش ارتفاع پرتودهی کاهش یافت. ارزیابی ترجیح تخم ریزی زنبور e. formosa به روش انتخابی و غیرانتخابی نتایج نشان داد اختلاف معنی داری بین دو گروه پوره های پرتودهی شده با تیمار شاهد وجود ندارد، اما ظهور زنبور e. formosa به طور معنی داری تحت تاثیر قرار گرفت و بیشترین ظهور در تیمارهای پرتو ندیده مشاهده شد. همچنین در بررسی اثر ارتفاع های مختلف پرتودهی به مدت 72 ساعت روی شاخص کلروفیل برگ لوبیا چیتی، اختلاف معنی داری بین شاخص کلروفیل تیمارها با شاهد مشاهده نشد. بنابراین، در استفاده از زنبور پارازیتوئید e. formosa و اشعه uv-c در کنترل تلفیقی این آفت، کاربرد هم زمان این دو عامل قابل توصیه نمی باشد.

effect of time and height of uv-c radiation on trialeurodes vaporariorum and its parasitoid, encarsia formosa

the present study was designed to evaluate the effect of different heights and times of uv-c radiation on the egg and 3rd nymphal stage of trialeurodes vaporariorum (westwood) and the oviposition and emergence rate of encarsia formosa gahan. in this study, four different times and three heights were selected for irradiation. the analysis of variance showed that there is no interaction between different times and heights of radiation on eggs and nymphs’ mortality, but their effects were found to be significant separately. the mortality rates of eggs and the third nymphal stage rose with longer exposure times and lower irradiation heights. conversely, the emergence of parasitoids from the parasitized-irradiated third nymphal stage decreased as the duration of exposure increased and the height of irradiation diminished. in assessing the oviposition preferences of e. formosa through both choice and non-choice methods, the results showed that there is no significant difference between the irradiated nymphs and the control treatment, but the emergence of e. formosa was significantly affected, and the highest emergence was observed in the non-irradiation treatment. in addition, an analysis of the impact of varying irradiation heights for 72-hour period on the chlorophyll index of pinto bean leaves revealed no significant differences between the chlorophyll index of the treatments and the control. therefore, the concurrent application of the parasitoid e. formosa and uv-c radiation for the integrated management of this pest is not advisable.