تراکم، پراکنش فضایی و نمونه‌برداری دنباله‌ای شته سیاه باقلا، aphis fabae، در مزرعه چغندر قند

شته سیاه باقلا aphis fabae scopoli (hemiptera: aphididae) از آفات مهم مزارع چغندر در استان خوزستان می باشد. اطلاع از روش های نمونه برداری دقیق و مقرون به صرفه، در توسعه برنامه های مدیریت تلفیقی این آفت می تواند اهمیت اساسی داشته باشد. در این مطالعه، پراکنش فضایی این آفت در مزرعه ای تحقیقاتی به مساحت یک هکتار در شهرستان شوش مورد بررسی قرار گرفت و یک برنامه نمونه برداری دنباله ای با دقت ثابت برای تخمین جمعیت آن طراحی شد. نمونه برداری ها هر سه روز یکبار انجام شد و پراکنش فضایی جمعیت این شته روی بوته های چغندر قند با استفاده از دو مدل تیلور و آیواوو مورد ارزیابی قرار گرفت. نوع پراکنش فضایی این آفت روی بوته‌های چغندرقند تجمعی بود و شاخص تیلور با داده های جمعیت این شته روی بوته های چغندر قند برازش بهتری داشت. از این رو، مدل گرین برای توسعه برنامه نمونه برداری دنباله ای با دقت ثابت این شته استفاده شد. تعداد بهینه نمونه مورد نیاز بسته به تراکم آفت، از 99 تا 130 بوته در سطح دقت 0.1 و 16 تا 21 بوته در سطح دقت 0.25 متفاوت بود. ترسیم خطوط توقف نمونه برداری نشان داد که در سطوح دقت 0.25 و 0.1، نمونه برداری از جمعیت آفت باید به ترتیب تا زمان رسیدن تعداد تجمعی شته ها به 10 و 25 شته در بوته ادامه یابد.

spatial dispersion and fixed-precision sequential sampling of black bean aphid, aphis fabae (hem.: aphididae) in a sugar beet field

the black bean aphid, aphis fabae scopoli (hemiptera: aphididae) is an important pest of sugar beet fields in khuzestan province. knowledge about economic and precise sampling program can play critical role for developing integrated pest management (ipm) program of this pest. in this study, the spatial distribution of the pest was investigated in a research sugar, 1 ha, beet field of shush district, and a fixed-precision sequential sampling program for estimating the aphid density was developed. samplings were performed every 3 days and spatial distribution of this pest on sugar beet plants was evaluated using two models, taylor’s power law and iwao’s patchiness. the pest distribution on sugar beet plant was aggregated and taylor’s power law provided better fitness to the spatial distribution data of this aphid on sugar beet plants. therefore, the green’s model was used for developing fixed-precision sequential sampling of the aphid. based on the pest density, the optimum sample size ranged from 99-130 plants or 16-21 plants at desired precision level 0.1 or 0.25, respectively. calculated stop lines implicated that the sampling has to be continued till the aphid cumulative number per sugar beet plant reach to 10 at precision level 0.25. the stop line was 25 aphids at precision 0.1.