کارایی چند نوع تله و ترکیب جلب‌کننده برای شکار مگس میوه مدیترانه، ceratitis capitata (dip.: tephritidae) در دو باغ‎ شلیل و نارنگی

مگس میوه مدیترانه (diptera: tephritidae)  ceratitis capitata wied از مهم ترین و خطرناک ترین آفات انواع درختان میوه در کشورهای مختلف از جمله ایران می باشد. این تحقیق با هدف مقایسه کارایی برخی مواد جلب کننده و تله در شکار انبوه مگس میوه مدیترانه، در استان مازندران، شهرستان ساری در سال 1399 انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با پنج تیمار و در دو باغ شلیل و نارنگی اجرا شد. تعداد حشرات کامل مگس میوه مدیترانه شکار شده در هر تله به تفکیک جنس (نر و ماده) و نیز حشرات غیرهدف، به صورت هفتگی از زمان نصب تله تا پایان نصب (از اوایل تیر ماه تا پایان آذر ماه)، شمارش و ثبت شدند. طبق نتایج، در هر دو باغ، جاذب جنسی تری مدلور در جلب مگس‌های نر و جاذب‌های تغذیه در جلب مگس میوه ماده اولویت داشتند. در مجموع هر دو جنس نر و ماده، بیشترین و کمترین تعداد شکار به ترتیب به تیمارهای تری مدلور و کارت زرد تعلق داشت. تاثیر دمای محیط بر جمعیت مگس میوه مدیترانه در باغ نارنگی معنی‌دار بود، به طوری که کاهش محسوس دما در آذر ماه سبب شد شکار مگس در این ماه کاهش بارزی داشته باشد. حشرات غیرهدف به جاذب‌های غذایی سراتراپ و بیولور بیشتر جلب و شکار شدند. در مجموع، تله مک‌فیل به همراه تری‌مدلور بیشترین جذب مگس نر را داشت. برای شکار مگس ماده می‌توان با کاهش تعداد تله‌های سراتراپ و بیولور به منظور جذب تعداد کمتری حشرات غیرهدف، تعداد تله‌های بیشتری را به جاذب سراتینکس در باغ اختصاص داد.

the efficiency of several types of traps and attracting compounds for capturing of mediterranean fruit fly, ceratitis capitata (dip.: tephritidae) in two orchards of nectarine and tangerine

mediterranean fruit fly, ceratitis capitata wied (diptera: tephritidae) is one of the most important and dangerous pests of fruit trees in different countries including iran. this study was conducted with the aim of comparing the effectiveness of some attractants and traps in mass trapping of mediterranean fruit flies in mazandaran province, sari city, in 2020. the experiment was conducted in the form of a randomized complete block design with 5 treatments in two orchards, nectarine and tangerine. the number of fruit fly insects caught in the trap separately by gender (male and female) and non-target insects was counted and recorded weekly from the time of installation of the traps until the end of the installation (from july to december). according to the results, in both orchards, trimedlure sexual attractants and feeding attractants were preferred in attracting male and female fruit flies, respectively. in total, both male and female sexes, the highest and lowest number of trapping belonged to trimedlure and sticky yellow card treatments, respectively. the effect of temperature on the mediterranean fruit fly population in tangerine orchard was significant, so that the noticeable decrease in temperature in december caused a significant decrease in fly hunting in this month. non-target insects were more attracted and captured by ceratrap and biolure food attractants. in general, mcphil trap with trimedlure had the maximum captured of male flies. for capturing female flies, by reducing the number of ceratrap and biolure traps in order to attract less number of non-target insects, more traps can be allocating to ceratinex attractor in orchard.