غربالگری بیست ژنوتیپ مختلف برنج از نظر تحمل یا مقاومت به کرم ساقه‌خوار نواری (chilo suppressalis) در شرایط مزرعه

کرم ساقه خوار نواری برنج chilo suppressalis walker (lep.: pyralidae) به عنوان مهم ترین آفت در شالیزارهای شمال کشور محسوب می شود و قادر است سالانه خسارت زیادی به گیاه برنج وارد نماید. در حال حاضر، استفاده از آفت کش های شیمیایی یکی از متداول ترین روش های کنترل این آفت می باشد؛ اما به دلیل مسائل و مشکلات زیست محیطی ناشی از آن ها در اکوسیستم زراعی برنج ناگزیر باید به دنبال روش های سالم تر از جمله استفاده از ارقام یا لاین های مقاوم یا متحمل به کرم ساقه خوار نواری برنج گام برداشت. پژوهش حاضر به منظور دستیابی به ارقام و لاین (های) مقاوم یا متحمل به خسارت کرم ساقه خوار نواری برنج  با بررسی بذرهای 20 لاین و رقم امید بخش برنج، انجام شد. بدین منظور آزمایشی در قالب طرح بلوک‏ کامل تصادفی با 20 تیمار و در سه تکرار در شرایط مزرعه در موسسه تحقیقات برنج کشور، رشت، در دو مرحله رویشی و زایشی گیاه برنج نسبت به کرم ساقه خوار مورد ارزیابی قرارگرفت. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که تمام 20 رقم و لاین های مورد آزمایش در نسل اول کرم ساقه خوار نواری برنج و بر اساس سیستم ارزیابی استاندارد برنج (ایری) با آلودگی جوانه های مرکزی مرده بین 15.29 تا 21.85 درصد و در گروه نسبتاً مقاوم قرار گرفتند (درجه 5). همچنین، در نسل دوم آفت با تعیین آلودگی در خوشه های سفید شده، لاین 4 در گروه مقاوم و ارقام و لاین های ردیف های 2، 4، 5، 7، 13،11، 14، 15 و 18 با بیشترین آلودگی به کرم ساقه خوار، در گروه نسبتاً مقاوم قرار گرفتند. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که ارقام و لاین های در ردیف 1، 3، 6، 8، 9، 12، 16 و 19 نسبت به کرم ساقه خوار نواری در گروه نسبتاً حساس گروه بندی شدند. همچنین، رقم گوهر با بیشترین آلودگی خوشه های سفید شده در مرحله زایشی گیاه برنج با 31.28 درصد، در گروه حساس قرار گرفت؛ بنابراین، در پژوهش حاضر لاین 5 ردیف 11، لاین 14 ردیف 10 و لاین 37 ردیف 17 برای انجام برنامه های اصلاحی و مدیریت تلفیقی کرم ساقه خوار نواری برنج معرفی شدند.

Screening of twenty rice genotypes for tolerance or resistance to striped stem borer (Chilo suppressalis) in paddy field

Rice striped stem borer, Chilo suppressalis Walker (Lep.: Pyralidae) is considered as the most important pest in paddy fields in north of Iran and causes severe damages to rice cultivation. Currently, the use of chemical insecticides is the most common practice in controlling this pest. However, considering environmental problems, it is advisable to look for alternative methods, including the use of resistant or tolerant cultivars to rice striped stem borer. Thus in the current study 20 lines and cultivars of rice were considered. The results indicated that all 20 cultivars and lines tested in the first generation of rice striped stem borer showed dead hearts ranging from 15.29 to 21. 85% based on the standard evaluation system of rice (IRRI) and relatively stood in resistant group (Scale 5). In the second generation of the pest the infection symptom of white heads clusters depicted that the line number 4 was in the resistant group, and lines 2, 4, 5, 7, 13, 11, 14, 15 and 18 in relatively resistant group. The results of this study showed that cultivars and lines of 1, 3, 6, 8, 9, 12, 16 and 19 are grouped in a relatively sensitive group to rice striped stem borer. Our study also showed that the Gohar cultivar with 31.28% white heads in reproductive stage was placed in the sensitive group. Therefore, in the present study, line 5 (row 11(, line 14 (row 10) and line 37 (row 17) are recommended for breeding and integrated management programs for rice striped stem borer.