ارزیابی کارایی مزرعه‌ای نانوکپسول فرومون جنسی کرم گلوگاه انارEctomyelois Ceratoniae (Lep.: Pyralidae)

کرم گلوگاه انار مهم‌ترین آفت انار در برخی کشورها از جمله ایران است. استفاده از فرومون‌ جنسی از روش‌های پایش و کنترل این آفت است. جزء اصلی فرومون شب پره گلوگاه انار، (z, e)-9,11,13tetradecatrienal، ناپایدار بوده و جلب کنندگی شبه فرومون آن، (z, e)-7,9,11-dodecatrienyl format، نیز کمتر از فرومون جنسی است. فناوری نانو می‌تواند نقش مهمی در افزایش کارایی فرومون‌ها از طریق رهاسازی تدریجی داشته باشد. در این تحقیق با هدف افزایش پایداری فرومون جنسی این حشره در شرایط باغ، ضمن تهیه نانوکپسول حاوی جزء اصلی فرومون جنسی آفت، آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوک های کاملاً تصادفی با دو فاکتور نوع جلب کننده (شامل نانوکپسول حاوی فرومون جنسی و پخش کننده تجاری شبه فرومون) و زمان تعویض جلب‌کننده (شامل یک، دو، چهار و هشت هفته) انجام شد. بر اساس نتایج فرمولاسیون نانوکپسول حاوی فرومون جنسی کارایی بهتری نسبت به شبه فرومون داشت. میانگین تعداد نرهای جلب شده به نانوکپسول حاوی فرومون جنسی در زمان‌های تعویض آن شامل یک، دو، چهار و هشت هفته به ترتیب 1.93، 1.74، 1.51 و 0.6 حشره در روز بود؛ اما میانگین تعداد افراد نر جلب شده به شبه فرومون در زمان‌های مذکور به ترتیب 1.17، 0.89، 0.56 و 0.14 حشره در روز بود. همچنین، نانوکپسول فرومون تا 49 روز و پخش کننده شبه فرومون تا 21 روز قابلیت جلب حشرات را داشتند. با توجه به نتایج این تحقیق نانوکپسول فرومون جنسی این آفت برای پایش و کنترل این آفت توصیه می‌شود.

Evaluation of field efficiency of the nanocapsule sex pheromone dispensers of carob moth Ectomyelois ceratoniae (Lep.: Pyralidae)

Carob moth is the most important pest of pomegranate in some countries including Iran. The use of sex pheromones is one of the methods to monitor and control of this pest. The major component of the carob moth sex pheromone ((Z, E) 9,11,13Tetradecatrienal) is unstable, and the effectiveness of its mimic ((Z, E) 7,9,11Dodecatrienyl format) is less than the sex pheromone. Nanotechnology can play an important role in increasing the efficiency of pheromones through gradual release. In this study, with the aim of increasing the stability of the sex pheromone in garden conditions, in addition to prepare the nanocapsule containing the major component of the sex pheromone, an experiment was conducted in a factorial design based on completely randomized blocks with two factors, including type of attractor (sex pheromone nanocapsule and commercial dispenser of mimic sex pheromone) and replacement time attractor (including one, two, four, and eight weeks). According to results, nanocapsule formulation had better performance than the mimic sex pheromone. The mean number of males attracted to nanocapsule at times of replacement attractor including one, two, four, and eight weeks were 1.93, 1.74, 1.51, and 0.6 insects per day, respectively, and to mimic sex pheromone at the mentioned times were 1.17, 0.89, 0.56, and 0.14 insects per day, respectively. Also, nanocapsule and mimic sex pheromone were able to attract insects for 49 and 21 days, respectively. According to the results of this study, the sex pheromone nanocapsule is recommended to monitor and control of this pest.