تعیین الگوهای مختلف نمونه‌برداری و انتخاب مناسب‌ترین روش جهت تخمین جمعیت تریپس گندم (haplothrips tritici) در مزارع گندم

تریپس گندم haplothrips tritici (kurdjumov) (thysanoptera: phlaeothripidae) یکی از آفات مهم مکنده در مزارع گندم است. در این مطالعه، به منظور انتخاب الگوهای مختلف نمونه برداری و مناسب ترین روش جهت تخمین جمعیت تریپس گندم، نمونه برداری های منظمی در طول دوره رشدی گندم در مزارع گندم شهرستان ایوان (استان ایلام) در سال زراعی 97-1396 انجام شد. بدین ترتیب، پس از شروع رشد گندم، نمونه برداری ها از تریپس گندم به صورت هفته ای یکبار و با به کار بردن چهار الگوی نمونه برداری دو قطر، زیگزاگ، u و s شکل در مزرعه انجام شد. در هر نمونه برداری تعداد 100 بوته به صورت تصادفی از هر مزرعه انتخاب شده و تعداد تریپس گندم شمارش و ثبت شد. برای تعیین بهترین الگوی نمونه برداری از دو شاخص تغییرات نسبی (rv) و دقت خالص نسبی (rnp) استفاده شد. نتایج مقایسه چهار الگوی نمونه برداری نشان داد که الگوی دو قطر بهتر از سه الگوی دیگر یود. هم چنین برای تعیین بهترین فضای نمونه گیری از روش تجزیه واریانس و مقایسه میانگین بین تراکم تریپس گندم بین الگوهای مختلف و مراحل رشدی گندم استفاده شد. نتایج نشان داد که بین الگوها و مراحل رشدی اختلاف معنی داری وجود دارد و بر اساس این نتایج بیش ترین تراکم تریپس گندم در بین الگوهای نمونه برداری مربوط به الگوی دو قطر و در بین مراحل رشدی گندم مربوط به مرحله گلدهی می باشد. بنابراین، با توجه به نتایج به دست آمده، مرحله گلدهی به عنوان مناسب ترین فضای نمونه تریپس گندم تعیین شد.

Determination of different sampling patterns and selection of the suitable method for estimating the population of wheat thrips (Haplothrips tritici) in wheat fields

Wheat thrips, Haplothrips tritici (Kurdjumov) (Thysanoptera: Phlaeothripidae) is one of the most important sucking pests in wheat fields. In this study, in order to select different sampling patterns as well as the most suitable method for estimating wheat thrips population, regularly sampling was done during wheat growing period in the wheat fields in Eyvan city (Ilam province, west of Iran) during years 20172018.After the start of wheat growth, wheat thrips was sampled once in a week by using four sampling methods i.e. X shaped movement, zigzag, U and S shape.In each sampling, 100 wheat plants were selected randomly in each field and wheat thrips was counted and recorded.Relative variation (RV) and relative net precision (RNP) were compared to determine the best sampling methods.Comparison of the four sampling methods showed that the X shaped movement was more precise than the other three patterns.Also, the analysis of variance and comparing the average of the density of wheat thrips between different shaped and growth stages of wheat were used to determine the best sampling space.The results showed that there was a significant difference between the sampling patterns and growth stages and based on these results, the highest density of wheat thrips was observed in X shaped pattern in the flowering stage. Therefore, according to the results, the flowering stage was determined as the most suitable space for wheat thrips.